Γιατί δε θα γίνει της Ισπανίας

Ομολογώ ότι δεν έχω σαφή εικόνα για την οικονομική και κοινωνική δομή της Ισπανίας. Παραδέχομαι ότι είδα θετικά την αντίδραση χιλιάδων νέων, οι οποίοι έδωσαν μαθήματα οργάνωσης ειρηνικών συγκεντρώσεων. Όμως σε ό,τι έχει να κάνει με τα καθ’ ημάς θεωρώ ότι δεν πρόκειται να ζήσουμε ανάλογα φαινόμενα όπως αυτά της Ισπανίας, γιατί απλούστατα:

1. Ο λόγος και τα επιχειρήματα που προβάλλονται στο μανιφέστο των Ισπανών είναι ήδη χιλιοειπωμένα κυρίως από το χώρο της Αριστεράς αλλά και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. χωρίς να έχουν όμως εφαρμοστεί, γι’ αυτό και δεν είναι πειστικά. Η δομική λοπόν, κρίση ταυτότητας και η παραγωγή στρατηγικής της κεντροαριστεράς έχουν αποδυναμώσει την όποια επιρροή ασκούσε στο παρελθόν.
2. Οι Ισπανοί δεν εξηγούν με ποιο τρόπο θα βρεθούν τα λεφτά για τις παροχές που επιζητούν. Ούτε και οι Έλληνες που εναντιώνονται στο Μνημόνιο, έχουν πείσει για την υπάρξη ενός συγκροτημένου σχεδίου εξόδου από την κρίση. Οι Ισπανοί κάνουν λόγο για περισσότερο κοινωνικό κράτος, περισσότερη αν θέλετε σοσιαλδημοκρατία, που ιδιαίτερα, τη δεκαετία του ’80  αποτελούσε το κεντρικό σύνθημα της κεντροαριστεράς, το οποίο εκμεταλεύθηκε με άριστο τρόπο το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Το αποτελεσμα ήταν να αναδειχτούν ομάδες μέσα από τις πελατειακές σχέσεις με την εκάστοτε κυβέρνηση που πετύχαιναν να επιβάλλουν τη γραμμή τους (βλ. συνδικαλιστές Δ.Ε.Η. κλπ.) Ιδιαίτερα σήμερα στην Ελλάδα, που ο ιδιωτικός τομέας πλήττεται με βάναυσο τρόπο, το κράτος έχει ταυτιστεί με την οικονομική αναποτελεσματικότητα, τη σπατάλη, τα ελλείματα, την αύξηση των φόρων και έχει γίνει αποκρουστικό, όχι μόνο για την αστική τάξη αλλά και για τα μεσαία κοινωνικά στρώματα.
3. Σε άμεση συνάρτηση με τις πελατειακές σχέσεις (από την άλλη όμως, όψη του νομίσματος), προστίθεται η απειλή και η ανασφάλεια της ανεργίας που μάλλον αφαιρεί κάθε διάθεση συμμετοχής σε τέτοιου τύπου, αυθόρμητες, αν θέλετε, εκδηλώσεις, ιδιαίτερα όταν δε φέρουν γνωστές «επωνυμίες». Μην αγνοούμε άλλωστε ότι στην Ελλάδα η πελατειακή σχέση κόμματος-συνδικαλιστών-πολίτη δεν έχει σε ένα σημαντικό βαθμό διαρραγεί και δεν είναι λίγοι αυτοί που προσμένουν ανταποδοτικά οφέλη από τους πάτρωνές τους.
4. Τα εργατικά συνδικάτα που κινητοποιούσαν σε προηγούμενες δεκαετίες κόσμο, έχουν χάσει σε δύναμη καθώς αυτή έχει μεταφερθεί στα αντίστοιχα των δημοσίων υπαλλήλων που στερούνται κύρους. Τα «λευκά κολάρα» δηλαδή αντικατέστησαν σταδιακά τα «μπλε» και επιδόθηκαν σε σφιχτό εναγκαλισμό με την πολιτική εξουσία.
5. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια (κληρονομιά του Δεκέμβρη του 2008) έχουν εγκλωβίσει αρκετούς στην ιδιωτικότητα και έχουν προκαλέσει το φόβο και την αποστροφή για μαζικές εκδηλώσεις.
6. Ήδη, στο διαδίκτυο, έχουν δημιουργηθεί αρκετές ομάδες, σε όλη την Ελλάδα που καλούν να μιμηθούμε το παράδειγμα της Ισπανίας με διαφορετικές αποχρώσεις. Η πολυδιάσπαση, έστω διαδικτυακή καταδηλώνει και την αμηχανία του κόσμου στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Πάντως, αν επιθυμούμε ένα κράτος ισότιμης ελευθερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, όπου θα ευημερούν οι πολίτες, καλό θα ήταν να σταματήσουμε να το βλέπουμε ως μία αυθύπαρκτη, αναλλοίωτη οντότητα. Όσο μάλιστα, δεχόμαστε το εσωτερικό του πολιτικό σύστημα να αναλώνεται σε καιροσκοπισμούς και φτηνούς κομματικούς υπολογισμούς, τόσο το κράτος θα χάνει το κοινωνικό του πρόσωπο. Και δυστυχώς στη χώρα μας η ουσιαστική συζήτηση για το ρόλο του κράτους δεν έχει ακόμα ανοίξει.