Συνωμοσιολαγνεία και στερεότυπα

«Εβραίος κάθε φορά πού λέμε, πόσα δε μπορεί, κατά την περίσταση, να εννοούμε! Από τον αισχρότατο τοκογλύφο ως τον υψηλότατο προφήτη.»

(Κωστής Παλαμάς, «Ρωμιός και Ρωμιοσύνη»)

Δε θα μπορούσα να βρω πιο κατάλληλα λόγια, απ’ αυτά του Παλαμά για την περίπτωση της καταστροφής της Συναγωγής των Χανίων αλλά και για την αρθογραφία που ακολούθησε τη σύλληψη των δραστών. Πολλοί βιάστηκαν να εξάγουν τα συμπεράσματά τους. Ανάμεσά τους και ο κος Δελαστίκ. Αντιγράφω από το Έθνος:

«Η ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ των δραστών εγείρει ένα κρίσιμο πολιτικό ερώτημα: οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί από τις βάσεις πυρπόλησαν δύο φορές τη συναγωγή λόγω προσωπικής πολιτικής εμπάθειας εναντίον των Εβραίων ή έδρασαν κατόπιν εντολών μυστικών υπηρεσιών των χωρών τους; Εχουμε να κάνουμε δηλαδή με τυχαίες πράξεις αντισημιτικού κρετινισμού τεσσάρων ανεγκέφαλων Αμερικανών και Βρετανών ή με πολιτική προβοκάτσια ξένων πρακτόρων με στόχο τη δυσφήμηση της Ελλάδας στον εβραϊκό κόσμο που κατέχει κορυφαίες θέσεις στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, σε μια φάση που η χώρα μας βρίσκεται σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και επομένως έχει ανάγκη τις ξένες τράπεζες;«

«Με τι έχουμε να κάνουμε;» αναρωτιέται ανήσυχος ο κος Δελαστίκ και προσφέρει απλόχερα στους αναγνώστες του θεωρίες συνομωσίας. Παράλληλα αναπαράγει και συντηρεί όλα τα στερεότυπα για τους Εβραίους που τόσο έχουμε ανάγκη, για να ερμηνεύσουμε την κατάντια μας, να εξηγήσουμε τα δεινά που μάς έχουν εγκλωβίσει σε μια στενή γωνία της νοτιανατολικής Ευρώπης.

Βέβαια, ο κος Δελαστίκ με τόση παρρησία αναφέρεται σε πρακτοριλίκια γιατί απλά γνωρίζει ότι ποτέ οι μυστικές υπηρεσίες δεν μπαίνουν στον κόπο να επαληθεύσουν ή να διαψεύσουν άρθρα στις εφημερίδες, ιδιαίτερα δε όταν αυτά σφύζουν από συνωμοσιολαγνεία.

Από την άλλη, ποσες φορές ακόμα θα ακούσουμε το χιλιοειπωμένο στερεότυπο για την κυριαρχία του τραπεζικού συστήματος από τους Εβραίους; Δεν υπάρχουν δηλαδή χριστιανοί, μουσουλμάνοι, βουδιστές που κατέχουν υψηλές θέσεις και  «ελέγχουν» την οικονομία της αγοράς; Πώς προκύπτει η παντοκρατορία των Εβραίων;

Σε κάποιο άλλο σημείο του άρθρου ο κος Δελαστίκ αναφέρει: «Αποδεικνύεται έτσι ότι όλος αυτός ο θόρυβος αποσκοπεί συν τοις άλλοις στο να πιέσει τα ελληνικά ΜΜΕ να σιωπούν μπροστά στα εγκλήματα που διαπράττουν τα αιμοσταγή στρατεύματα του Ισραήλ σε βάρος αμάχων Παλαιστινίων. Μάταιος ο κόπος των Αμερικανών. Δεν θα το καταφέρουν.» Μα καλά στην εποχή της άμεσης διαδικτυακής ενημέρωσης, στην εποχή που χιλιάδες για παράδειγμα Ιρανοί με τις τόσες απαγορεύσεις του θεοκρατικού καθεστώτος κατάφεραν να βγουν στους δρόμους, την εποχή που η ταχύτητα της πληροφορίας έχει ξεπεράσει τον έλεγχο της είδησης αλλά και την πιστοποίηση της εγκυρότητάς της, πόσο λογικό και κυρίως πόσο εφικτό φαίνεται να υπάρχει προσπάθεια απόκρυψης των επιθέσεων κατά των αμάχων Παλαιστινίων;

Μπορεί να είμαι αφελής, να μη θέλω να βλέπω παντού γύρω μου συνωμοσίες. Εξάλλου, για πολλούς η συνωμοσιολογία μεταθέτει την ευθύνη από τον εξιδανικευμένο «εαυτό» στον εχθρικό «άλλο», στον «ξένο». Αδρανοποιεί έτσι το «υποκείμενο», καθώς επιρρίπτει στον κόσμο του μεταφυσικού και των σκοτεινών δυνάμεων τις αιτίες που το καθηλώνουν σε μια μειονεκτική θέση, στη θέση του αδυνάτου. Για το «ανίσχυρο υποκείμενο» οι προσπάθειες των εχθρικών «άλλων» είναι σαφείς και ξεκάθαρες. Έτσι στον κάθε «άλλο» αποδίδονται μόνιμα και διακριτά χαρακτηριστικά. Ο Εβραίος είναι αυτός που ελέγχει τις τράπεζες, ο Αλβανός αυτός που πουλάει τα ναρκωτικά, ο Ρουμάνος αυτός που κάνει τις κλοπές, ο Σομαλός αυτός που προωθεί την πορνεία κ.ο.κ

Σε μια όμως πολυπολιτισμική κοινωνία η αναπαραγωγή στερεοτύπων προκαλεί ασφυκτικές αγκυλώσεις, καθηλώνει τη χώρα σε πρακτικές άλλων δεκαετιών καθώς αδυνατεί να προσαρμοστεί στις επιταγές των νέων δεδομένων και να αντιμετωπίσει ορθολογικά τα προβλήματα που ενσκήπτουν.

Β.Λ.