Νέο βιβλίο ιστορίας Στ΄ Δημοτικού: Νέο βιβλίο ιστορίας ΣΤ’ δημοτικού: Εθνοκεντρική ιστορία και αναχρονιστική παιδαγωγική

Γράφουν οι Γ. Στόγιας, Α. Δημητρόπουλος, Ρ. Χόπλαρου.

To κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτα στο Φελέκι και στη συνέχεια στο The Books’ Journal (τχ. 25, Νοέμβριος 2012).

Το νέο εγχειρίδιο ιστορίας για την έκτη τάξη του δημοτικού σχολείου   που διανεμήθηκε φέτος στα σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου, σηματοδοτεί ένα άλμα  προς τα πίσω, τόσο από πλευράς παιδαγωγικής μεθόδου όσο και από αυτής του περιεχομένου. Το έργο της συγγραφικής ομάδας, με επικεφαλής τον ιστορικό Ι. Κολιόπουλο, σε διάσταση από την Ιστορία ως κοινωνική επιστήμη και από τη Διδακτική της Ιστορίας, αναπαράγει  μια ιδέα της σχολικής  ιστορίας ως μέσο εθνικού και ηθικού φρονηματισμού. Το νέο εγχειρίδιο πληροί όλα τα κριτήρια κακής χρήσης της Ιστορίας στην εκπαίδευση, όπως αυτά έχουν διατυπωθεί και κυρωθεί στις  σχετικές  συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης[1].

Η λόγια γλώσσα του αφηγηματικού κειμένου μπορεί να ικανοποιεί το γλωσσικό επίπεδο, τα ιστορικά ενδιαφέροντα και τις ιδεολογικοπολιτικές πεποιθήσεις των συγγραφέων, αλλά ουσιαστικά αδιαφορεί για τους κατεξοχήν αποδέκτες του βιβλίου: τους μαθητές της έκτης τάξης του δημοτικού. Οι συγγραφείς κάνουν αλόγιστη χρήση αφηρημένων εννοιών, μη λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη οι νέες γνώσεις να «οικοδομούνται» στη βάση των προηγούμενων γνώσεων και εμπειριών των μαθητών. Ενδεικτικά,  στη σελίδα 21, ο μαθητής συναντά, πέρα από εκείνες που επιχειρείται να εξηγηθούν στο γλωσσάρι, τις έννοιες: «εξέγερση, ανεξαρτησία, φιλελεύθερες ιδέες, διακήρυξη, θεσμός, βασιλεία, επαναστατικά κινήματα, οικονομική κρίση, κοινωνική ανισότητα, πολιτικά δικαιώματα, δίκαιη κατανομή φόρων, κληρικοί, ευγενείς, αστοί, εξουσία, μεσαίωνας, μεγαλοϊδιοκτήτες, μετριοπαθείς απόψεις, ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη, έθνος, μονάρχης, εκκλησιαστική περιουσία, σύνταγμα, κοινοβούλιο, πολίτης, εκτέλεση, αυτοκράτορας, μεταρρυθμίσεις». Οι παραπάνω έννοιες είναι κρίσιμης σημασίας, όχι μόνο για την κατανόηση της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, αλλά και για την ανάπτυξη της δημοκρατικής συνείδησης. Κι όμως, αντιμετωπίζονται από τους συγγραφείς είτε ως αυτονόητες είτε ως  ήδη διδαγμένες και γνωστές στους μαθητές της έκτης δημοτικού! Αλλιώς, πώς περιλαμβάνονται  σε ένα μάθημα, που μαζί με τη μελέτη των πηγών και τις ασκήσεις του, διαρκεί 40-45 λεπτά της ώρας; Είτε οι συγγραφείς του βιβλίου νομίζουν ότι απευθύνονται σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου –αν όχι του Πανεπιστημίου- είτε η «παιδαγωγική» τους προσέγγιση αποσκοπεί στην αναπαραγωγή ενός κοινωνικού φίλτρου σύμφωνα με το οποίο οι λίγοι «εκλεκτοί» επιτυγχάνουν να αφομοιώσουν το σχολικό λόγο, και οι υπόλοιποι απλά εσωτερικεύουν την αδυναμία τους και «κλίνουν την κεφαλή» απέναντι στους κατέχοντες την ακατάληπτη γνώση. [2]

Το «Βιβλίο Μαθητή» καθώς και το «Τετράδιο Εργασιών» που το συνοδεύει, περιορίζονται κυρίως σε ερωτήσεις απομνημόνευσης χρονολογιών, τοποθεσιών και ονομάτων. Απουσιάζουν, δηλαδή,  τα ερευνητικά ερωτήματα και οι δραστηριότητες που να προάγουν το  κριτικό πνεύμα και τον ιστορικό εγγραμματισμό των μαθητών. Γενικά, το μάθημα της  Ιστορίας αντιμετωπίζεται ως ένα γλωσσικό μάθημα με ασκήσεις και δραστηριότητες του τύπου «συμπληρώστε τα κενά». Σε αυτό το πνεύμα, δεν λείπουν και οι προτροπές σε «εκθέσεις ιδεών» όπως αυτή: «Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η αξία της θυσίας του Μάρκου Μπότσαρη;» (σελ. 113).

Παρά την πληθώρα των πηγών που συνοδεύουν κάθε διδακτική ενότητα, αυτές παραμένουν μονοπρισματικές. Δεν αναδεικνύουν τις διαφορετικές οπτικές για το ίδιο  γεγονός, ιστορίες των εθνικά, κοινωνικά και έμφυλα «άλλων». [3] Η στείρα γεγονοτολογία, ο δογματισμός και η χρηστομάθεια δεν βοηθούν στην ανάπτυξη αναλυτικών και κριτικών δεξιοτήτων και στη συγκρότηση εννοιών (π.χ. ιστορικός χρόνος,  αλλαγή και  συνέχεια, τεκμήριο, αίτιο και συνέπεια, ιστορική σημαντικότητα). Ούτε και καλλιεργούν στάσεις και συμπεριφορές που θα προετοιμάσουν πολίτες δημιουργικούς και υπεύθυνους, πολίτες που θα μπορούν να συνυπάρχουν, να συνδιαλέγονται, ακόμη και με αυτούς που τους χωρίζουν ιστορικές διαμάχες.

Ο τίτλος του βιβλίου στο εξώφυλλο είναι «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου». Στο εσωτερικό του, αυτό μεταφράζεται σε δεκαπέντε (15) σελίδες ευρωπαϊκής ιστορίας και διακόσιες εννιά (209) σελίδες με επίκεντρο την ελληνική, οι περισσότερες από τις οποίες (70 σελίδες) αναφέρονται στην «Μεγάλη Επανάσταση» (σημ. εννοεί την ελληνική επανάσταση του 1821). Αντί οι μαθητές  να γνωρίσουν πώς τα γεγονότα και οι μεγάλες αλλαγές συνδέονται μεταξύ τους σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, το ελληνικό έθνος ανάγεται σε μοναδικό, περιούσιο και ανάδελφο.

Η πολεμική ιστορία, τα ηρωικά κατορθώματα «παλικαριών» (σελ. 83)  που αψηφούν το θάνατο, συνθέτουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος  της αφήγησης, αφήνοντας την πολιτική, οικονομική, κοινωνική, ιδεολογική και πολιτιστική ζωή να διαδραματίζουν συμπληρωματικό ρόλο. Χαρακτηριστικά, στην ενότητα για την ελληνική επανάσταση, οι ιστορικές εξελίξεις που οδήγησαν στην επιτυχή έκβαση και τη συγκρότηση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, παρουσιάζονται κυρίως ως «επεισόδια» στα οποία πρωταγωνιστούν οι εθνικοί ήρωες και τα πολεμικά τους κατορθώματα. Τα ονόματα του Κανάρη, του Μπότσαρη, του Παπαφλέσσα, του Καραϊσκάκη φιγουράρουν στους τίτλους των μαθημάτων αυτών. Η  εθνική ιστορία, αντρική φυσικά, γράφεται με το σπαθί!

Δε λείπουν, άλλωστε, ούτε οι  κοινοτοπίες της μισαλλόδοξης ρητορικής:  Οι Έλληνες έχουν πάντα δίκαια, ενώ οι «εχθρικοί» λαοί (Βούλγαροι και Τούρκοι) έχουν πάντα άνομα συμφέροντα. Οι Έλληνες -ακόμη κι όταν επιτίθενται!- είναι αμυνόμενοι, απαντούν σε μία προηγούμενη πρόκληση.   Όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι μεγαλουργούν. Όταν όμως επιτρέπουν στους ξένους να τους διχάσουν, έρχεται η καταστροφή.

Σε κανένα σημείο δεν αφήνεται κάποια «σκιά» για τους ελληνικούς φορείς εξουσίας, είτε αυτοί αφορούν σε πρόσωπα είτε σε  θεσμούς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένθερμη υποστηρίκτρια της επανάστασης του ’21. Τόσο κατά την προεπαναστατική περίοδο, όσο και κατά τον αγώνα της Ανεξαρτησίας, οι πρόκριτοι και οι κλέφτες κινούνται με μόνη έγνοια τους το καλό της πατρίδας.  Ακόμη και στο εγχειρίδιο του 1989  είχαμε, επί του θέματος, δύο αντιτιθέμενες πηγές με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Οι Προεστοί προστάτευαν/καταπίεζαν τους ραγιάδες» (σελ 38-39). Ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, η προέλευση των δολοφόνων δεν είναι ρητή, υπονοείται χωρίς να αποσαφηνίζεται, ενώ η μοναδική συνέπεια της δολοφονίας του είναι η  επικράτηση αναρχίας. Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897  προσπερνιέται σε δύο όλες κι όλες γραμμές!

Γενικά, ιστορικά ζητήματα που, για επιστημονικούς ή ιδεολογικούς λόγους, ενδεχομένως διχάζουν ακόμα, αντιμετωπίζονται με στάση δήθεν ουδετερότητας, ακόμα και σε βάρος της ιστορικής αλήθειας, διανθισμένα με  δόσεις «πολιτικής ορθότητας», αντί αυτά τα ζητήματα να τίθενται στον κριτικό στοχασμό των ίδιων των μαθητών. Έτσι, οι ευκαιρίες που προσφέρει το ιστορικό παρελθόν για την ανάπτυξη του κριτικού αναστοχασμού και της ιστορικής σκέψης των μαθητών και αυριανών πολιτών θυσιάζονται στο βωμό της ιεροποίησης του εθνικού παρελθόντος.

Σε σχέση με τις παραπάνω διαπιστώσεις αλιεύσαμε και παραθέτουμε μερικά αντιπροσωπευτικά «μαργαριτάρια»:  :

  • Ο Κοσμάς ο Αιτωλός εγγράφεται, τουλάχιστον εν μέρει,  στο πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού (σελ. 53).
  • Το «Κρυφό Σχολειό» αποτελεί «αποτύπωση στην εθνική συλλογική μνήμη» των δύσκολων συνθηκών για την παιδεία τα πρώτα μετά την Άλωση χρόνια. Μια σκοτεινή διατύπωση απέναντι στην εύγλωττη εικόνα του Γκύζη και το ποίημα του Πολέμη (σελ. 54-55). Όλα αυτά αντί να γραφτεί πως το «Κρυφό Σχολειό» είναι μύθος (ή έστω θρύλος, όπως το αποκαλούσε το εγχειρίδιο του 1989), και να συζητηθούν οι συνθήκες που οδήγησαν στην κατασκευή του και ο ρόλος τον οποίο επιτέλεσε.
  • Για την άλωση της Τριπολιτσάς, εν μέσω περιγραφών στρατηγικών σχεδίων και ηρωισμών, μαθαίνουμε ότι «Ακολούθησαν σφαγές και λεηλασίες» (σελ. 99). Έτσι, απρόσωπα, χωρίς  τους αριθμούς, τα επίθετα και τα επιρρήματα που κοσμούν  συνήθως τις τουρκικές βιαιοπραγίες.
  • Όλες οι αναφορές στους Οθωμανούς και τους Τούρκους είναι αρνητικές, με αποκορύφωμα αυτή της πηγής στη σελ. 31 όπου ο μαθητής διαβάζει: «[…]Και αν θελήσει ο Πανάγαθος και φιλεύσπλαχνος Θεός και βοηθήσει να ελευθερωθεί το δυστυχισμένο γένος μας από τον τρομερό, απάνθρωπο, αντίχριστο και άσπλαχνο Τούρκο […]».
  • Η παρουσία των γυναικών στην ιστορία εξαντλείται σε τέσσερις σειρές για την Μπουμπουλίνα και τη Μαυρογένους (σελ. 92) και σε άλλες έντεκα για τα δικαιώματα των γυναικών (σελ. 188), και τα δύο εκτός του κύριου κειμένου της αφήγησης.
  • Σύμφωνα με τους συγγραφείς, «η Ναυμαχία του Ναυαρίνου» επιτάχυνε τις εξελίξεις!  Άρα, σε πείσμα κάθε ιστορικής αποτίμησης της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής κατάστασης των ελληνικών δυνάμεων κατά το 1827, το αναγνωρισμένο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος ήταν  μοιραίο ότι θα σχηματιζόταν. Φαίνεται θα ήταν γραμμένο στους ουρανούς!
  • Σε αντιδιαστολή με τη μεγάλη έκταση του κειμένου που αφιερώνεται στην περιγραφή πολεμικών κατορθωμάτων και ηρωικών θανάτων, άλλα θέματα αντιμετωπίζονται ως ελάσσονος σημασίας. Π.χ. το γλωσσικό ζήτημα (σελ. 163), η βιομηχανική επανάσταση (σελ.156) και η Οκτωβριανή επανάσταση (σελ.192) καταλαμβάνουν  από τρεις, εννιά και εννιά σειρές αντίστοιχα. Μόνο το κείμενο για τον Κανάρη, με μεγάλη γραμματοσειρά, είναι είκοσι τρεις σειρές.
  • Στο πνεύμα των σχολικών εορτών, με μια ομφαλοσκοπική αντιστροφή,  ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος αναφέρεται ως ένα παράρτημα του Αλβανικού έπους.
  • Στην «ατυχέστερη» πρόταση όλου του βιβλίου, «ο πόλεμος ήταν το ολέθριο επακόλουθο της αποτυχίας στην εφαρμογή των όρων ειρήνης, που είχαν τερματίσει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Καμία αναφορά στον φυλετικό ρατσισμό, στη  ναζιστική ιδεολογία, στο επεκτατικό όραμα του αριανισμού, στην προπαγάνδα. Η Χρυσή Αυγή θα είναι ευτυχής και ευγνώμων.
  • Λες και τους συγγραφείς οδηγούσε το  πνεύμα της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, στην προσπάθειά τους να μη δυσαρεστήσουν κανέναν, φτάνουν μέχρι την άμβλυνση του ίσως τραυματικότερου γεγονότος στη σύγχρονη ιστορία του ΚΚΕ: «Ο «Ψυχρός Πόλεμος» ήταν η εποχή που οι δυο αντίπαλοι συνασπισμοί, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ αντίστοιχα, καθόρισαν τις παγκόσμιες εξελίξεις. Ωστόσο, η κατάσταση σήμερα έχει διαφοροποιηθεί. Η κατάρρευση των παραπάνω συνασπισμών, με συμβολικό δείγμα την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, δημιούργησε νέα δεδομένα» (σελ. 232). Αν δεν το ξέρατε λοιπόν, κατέρρευσε και το ΝΑΤΟ το 1989. Με ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια. Να μη μείνει κανένας παραπονεμένος.

Αναμένουμε ότι ερευνητές ιστορικοί και παιδαγωγοί, θα εκπονήσουν  συστηματικές κριτικές  στο εν λόγω εγχειρίδιο. Το δικό μας συμπέρασμα, επιγραμματικά,  είναι ότι, παρά τη διακηρυγμένη αποδοχή της ανάγκης για ουσιαστικές αλλαγές στις μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης στα σχολεία, ώστε να αναπτύσσονται οι κριτικές ικανότητες των αυριανών πολιτών, ο στόχος αυτός δεν θα προαχθεί με το συγκεκριμένο  βιβλίο ιστορίας. Το αντίθετο!

Ο Γιώργος Στόγιας είναι εκπαιδευτικός με ειδικότητα στην Ανάπτυξη Προγραμμάτων.

Ο Δρ. Αποστόλης Δημητρόπουλος είναι κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης.

Η Ρένα Χόπλαρου είναι εκπαιδευτικός, μέλος του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας.


[1] Συμβούλιο της Ευρώπης, Σύσταση 15 (2001) και Σύσταση 6 (2011).

[2] Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο αναγνώστριας (της πρώτης μορφής του παρόντος άρθρου) στο διαδίκτυο: «Κάθε φορά που έχει η κόρη μου ιστορία, πρέπει να εξηγήσω το μάθημα, να την εισάγω σε έννοιες -ισμών και να της εξηγήσω πολλά άλλα ζητήματα τα οποία αναφέρονται ακροθιγώς, σα να μη πήγε ποτέ στο μάθημα παράδοσης. Και, ας σημειωθεί, η δασκάλα είναι εξαίρετη».

[3] Η πολυπρισματικότητα, μια προσέγγιση που βρίσκεται στον πυρήνα των συζητήσεων της Ιστορικής Εκπαίδευσης σε διεθνές επίπεδο τα τελευταία τριάντα χρόνια, δεν σημαίνει αντικατάσταση της όποιας κυρίαρχης αφήγησης, με μια άλλη αφήγηση, την αντίθετή της. Επίσης, η πολυπρισματική προσέγγιση, ενώ θεωρεί αυτονόητη τη διερεύνηση των αλληλοσυγκρουόμενων εκδοχών και των διαφορετικών ερμηνειών, δεν αρκείται σε αυτή.  Θέλει να διδάξει στα παιδιά πώς να αξιολογούν τις πηγές τους, ακόμα και να τις αμφισβητούν. Το σημαντικότερο, θέλει να τα διδάξει να  διατυπώνουν ιστορικά ερωτήματα. Στοχεύει στη διδασκαλία εκείνων των δεξιοτήτων που θα επιτρέψουν στα παιδιά να οικοδομήσουν  τη δική τους τεκμηριωμένη αφήγηση.

145 Σχόλια

  1. να κάνετε ανάλογη κριτική και για τα βιβλία της ιστορίας των Τούρκων μαθητών αν θέλετε.
    Εκεί να δω την αμερόληπτη γνώμη σας.

    • Αυτό πρέπει να είναι το νέο reductio ad Hitlerum, έχω κουραστεί να το διαβάζω παντού. Ναι, αλλά κι εσείς βασανίζετε τους νέγρους.

      Η ουσία: απ’ αυτά τα βιβλία «μαθαίνουν» τα παιδιά μας, όχι από τα τούρκικα.

    • Ξεμπάρκαρε. Τόσα χρόνια αρμύρα παστώνει το μυαλό.

    • Δεν ξέρω το επίπεδο των βιβλίων ιστορίας στα τουρκικά σχολεία. Ξέρω όμως τούρκικα πανεπιστήμια με Έλληνες καθηγητές ιστορίας, όχι το αντίστροφο. Εσύ που θεωρείς δεδομένο ότι τα τούρκικα είναι χειρότερα, γιατί τα ζηλεύεις και τα συγκρίνεις με τα δικά μας;

      • geia sas. ben bir türküm ve türk kitablarında yunanlılarla ilgili aşağılayıcı maddeler olmamasına karşın öğretmenlerimiz yunanlılar hakkında pek iyi düşünmüyor. yunan kitablarında türklerle ilgili ne yazıyor

      • τα παιρνεις απο τουρκους η πρεπει να εγκατασταθεις στην τουρκια τακα για να μην ζεις αναμεσα μας κι εμεις αναμεσα σε κατι τετοιο σαν εσενα?

    • Συναντιούνται 2 ΄΄καραβόσκυλα στό δρομο..! Πώς είσαι έτσι ρέ…;Σάν ..ούστης είσαι. Γιατί ρέ, εσύ δέν είσαι…; …ο νοών νοείτω..καί η κοπριά στά λαχανα….!

    • στο αναλογο βιβλιο της τουρκιας η Ελλαδα βρισκεται υπο κατοχη απο τους Ελληνες

  2. Χμμμ… Καλή προσπάθεια, δε λέω. Αλλά θα προτιμούσα ακόμα περισσότερες σελίδες για την Ελληνική Ιστορία, και έκθεση ιδεών του στυλ «Το μεγάλο ψέμα των νεκρών του Πολυτεχνείου».

    Και ναι, το εντυπωσιακά γράφεται με «ω».

  3. Χωρίς να γνωρίζω καν τους ιστορικούς που το έγραψαν, το background τους ή να έχω διαβάσει το βιβλίο το ίδιο, παρόλα αυτά δεν θεωρώ ότι με πείθει η κριτική και η επιχειρηματολογία σας ενάντια στο βιβλίο ιστορίας. Εξάλλου, έχω την αίσθηση ότι κρίνετε κι εσείς ένα βιβλίο πολιτικά και ως μεγάλος κι όχι ως ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά κι αναγκαστικά κάποια πράγματα απλουστεύονται ή παρουσιάζονται με τρόπο αφελή για εμάς τους μεγάλους. Διαπίστωσα επίσης κάποιες αντιφάσεις στην κριτική σας. Αντιφάσεις ως προς τη λογική και τον τρόπο διαμόρφωσης της κριτικής σας κι όχι ως προς την αποτύπωσή τους στο γραπτό λόγο. Πάντως, σας ευχαριστούμε που ασχοληθήκατε και ερευνήσατε το συγκεκριμένο εγχειρίδιο και μας διαφωτίσατε για αρκετά πράγματα σχετικά με το περιεχόμενό του.

  4. Καλή ανάλυση -αν και ρηχή σε κάποια σημεία- που καταδεικνύει άθελα της ότι το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να εξιστορήσει την αλήθεια και όχι να θολώσει το μυαλό των παιδιών μας με κομματικές ανοησίες και ανακρίβειες.

  5. Έχεις σε πάρα πολλά θέματα δίκιο, ειδικά στο σημείο με το Β’ παγκόσμιο. Όμως, το 2000 που ήμουν εγώ έκτη δημοτικού νομίζεις ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα;
    Ε λοιπόν όχι, Ειδικά για την Οκτωβριανή επανάσταση ούτε 9 γραμμές,
    Για το κρυφό σχολειό ένα κεφάλαιο που απομυθοποιήθηκε ευτυχώς από τον τότε δάσκαλο.
    Με λίγα λόγια το ζήτημα είναι πρόβλημα χρόνιο και όχι μόνο φετινό.

    • Εχμ… Δε ξέρω πως να στο πω… Δεκάρα δε δίνω για την Οκτωβριανή επανάσταση. Το παιδί μου θέλω να ξέρει για όλες τις Ελληνικές επαναστάσεις από το 1453 ως το 1821, (ναι, δεν έγινε μόνο μία) και όχι για τους μπολσεβίκους.

      • Ο Κολοκοτρώνης πάντως ήξερε για τη Γαλλική Επανάσταση. Αν σου λέει κάτι αυτό.

        «…Η Γαλλική επανάστασις και ο Ναπολέων έκαμε, κατά την γνώμην μου, να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου. Πρωτήτερα τα έθνη δεν εγνωρίζοντο, τους βασιλείς τους ενόμιζον ως θεούς της γής, και ό,τι και αν έκαμναν, το έλεγαν καλά καμωμένο. Διά αυτό και είναι δυσκολώτερο να διοικήσης τώρα λαόν…»

      • Μου λέει ακριβώς αυτό: Πως πρέπει πρώτα να γνωρίζεις τα της πατρίδος σου, και μετά των άλλων. Αν σου λέει κάτι αυτό.

      • Α καλά… εγώ φταίω που ασχολούμαι.

      • Μην ασχολείσαι ρε φίλε. Κακό που θα μου κάνεις…

      • Η κριτική ξεκινάει από μια παρανόηση: ότι δήθεν το κράτος ενδιαφέρεται για μια αποΪδεολογικοποιημένη παρουσίαση του παρελθόντος του τόπου ή ότι το ευκταίο είναι να λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αυτό ακόμα και στην ιστορική επιστήμη είναι αδιανόητο’- στο πεδίο των αξιολογικών κρίσεων για τη σημασία γεγονότων εμφιλοχωρεί αναγκαστικά το ιδεολογικοπολιτικό υπόβαθρο του συγγραφέα.
        Κατά την ταπεινή μου άποψη, το μάθημα της ιστορίας είναι εντελώς άχρηστο τουλάχιστον για αυτές τις ηλικίες. Ειλικρινά, οποιαδήπότε γνώση ή προβληματισμός γύρω από ιστορικά ζητήματα με έχουν απασχολήσει, έχουν αντληθεί κυρίως από εξωσχολικά αναγνώσματα σε εκείνες τις ηλικίες. Η ένταξη της ιστορίας στο σχολικό πρόγραμμα του δημοτικού είναι ξεκάθαρο ότι αποσκοπεί και θα αποσκοπεί – και αυτό αφορά όλα τα κράτη, όχι μόνο το ελληνικό- σε μία ιδεολογικοπολιτική κατήχηση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του κράτους.
        Αντιθέτως, το να δοθεί έμφαση σε αυτές τις ηλικίες σε μαθήματα που θα αναπτύσσουν τις δεξιότητες των μαθητών (αύξηση των ωρών των γλωσσικών μαθημάτων- γραφή, ανάγνωση, λογοτεχνία με ελευθερία επιλογής συγγραμμάτων, των μαθηματικών, της φυσικής,της χημείας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, της γυμναστικής) θα ήταν ένα θετικό βήμα για την ανταπόκριση στις ανάγκες της σύγχρονης-δύσκολης συγκυρίας. Τι περιμένουμε από τα παιδιά να γνωρίζουν τελειώνοντας την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση; … Αυτά, ευχαριστώ.

      • Το παιδί σου θα πρέπει να θέλεις να μάθει όσα περισσότερα μπορεί για τον κόσμο που τον περιβάλλει και για τον εαυτό του.

      • Η γνώση της ιστορίας είναι ανώφελη αν δεν υπάρχει και γνώση της παγκόσμιας ιστορίας. Γιατί κανένα παιδί δεν μπορεί να καταλάβει κανένα γεγονός, αλλά και να δει τις μεγάλες ιστορικές ομοιότητες πολλών γεγονότων ώστε να διδαχθεί, να βγάλει συμπεράσματα για τα παιχνίδια που παίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, και να μην χειραγωγείται ούτε από ακροαριστερούς ούτε από ακροδεξιούς μύθους, ούτε βεβαίως να είναι ευεπίφορο στον φανατισμό από ξένα κέντρα αποφάσεων. Ιστορία μαθαίνουμε για να συνυπάρξουμε με τα έξι διεσκατομμύρια των ανθρώπων, ΟΧΙ για να πάρουμε την Κωσνταντινούπολη πίσω και να εξοντώσουμε μιάμιση φορά περισσότερο κόσμο από όσοι είμαστε εμείς οι ίδιοι.

  6. Εξαιρετική ανάλυση!

    • ναι μωρε εχετε δικαιο, αλλωστε ειναι φιλοι μας οι τουρκοι,να τους δωσουμε και την Ελλαδα …τι την θελουμε?Αν δεν σας αρεσει η ιστορια να μη μιλατε γι αυτη δεν εχετε γνωμη κρατηστε τη μ……α για τον εαυτο σας δεν ειναι παραεξω

  7. «το σούβλισμα του Αθανάσιου διάκου ήταν μια ατυχής στιγμή στη μακρόχρονη πορεία των φιλικών ελληνοτουρκικών σχέσεων»….
    σου κάθεται καλύτερα η ιστορία υπό μορφή σανού;

  8. Χωρίς να θέλω να δικαιολογήσω κάτι που δεν έχω διαβάσει, θα πω πως το μάθημα της ιστορίας στα σχολεία όλων των χωρών έχει τη λειτουργία να δημιουργεί εθνικό φρόνημα. Σίγουρα θα μου άρεσε να είμασταν όλοι αδέλφια και να μην είχαμε σύνορα, αλλά μέχρι 7 δις ανθρώπων να το αποφασίσουν, δεν είναι λίγο μαλακία να ξεκινήσει από εμάς, με τόσους εξωτερικούς εχθρούς?

    • δηλαδή; πόσους;

      • τόσους.
        1-0

      • Αλβανοί (διεκδικούν ελλ. εδάφη, αναγνώριση μειονότητας, δες χθεσινή συνάντηση υπέξ), Τούρκοι (αμφισβήτησαν την κυριαρχία των ελλ. νήσων, διάβημα προς Ρωσία μόλις προχθές για ναυτική παρουσία σε αποστρατικοποιημένα δήθεν νησιά) Σκοπιανοί (ζήτησαν παρατηρητήριο μειονοτήτων μόλις χθες). ΞΥΠΝΗΣΤΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ.

  9. Νομίζω ότι θα πρέπει να κατανοήσουμε κάποια στιγμή ότι η εθνική ταυτότητα είναι κατασκευή του 19ου αιώνα όταν πια καταρρέουν οι αυτοκρατορίες και γεννιούνται τα εθνικά κράτη και ότι από τα συστατικά της στοιχεία είναι η αναγκαιότητα της ύπαρξης εχθρικών “άλλων”, η αίσθηση της απειλής από αυτούς, η “μεταφυσική” πεποίθηση της ανωτερότητας του εθνικού “εαυτού”. Στοιχεία όμως, που προκαλούν αγκυλώσεις και δογματισμούς στη σημερινή πολυπολιτισμική κοινωνία. Δυστυχώς κι αυτό το εγχειρίδιο αναπαράγει όλα τα στερεότυπα με τα οποία είχαν εμποτιστεί και οι προηγούμενες γενιές.

    • Θα συμφωνήσω μέχρι το «…εθνικά κράτη». Κατά τ’άλλα, μια ματιά στην ιστορία, θα σε πείσει πως τα υπόλοιπα είναι «να’χαμε να λέγαμε»…

    • Η συγκεκριμένη μαρξιστική θεώρηση έχει αρκετά προβλήματα. Πχ δεν εξηγεί γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες, τον Πελλοπονησιακό πόλεμο τον θεωρούσαν αδερφοκτόνο. Άρα είχαν την αίσθηση του ανήκειν σε κοινό φύλλο.

    • «Νομίζω ότι θα πρέπει να κατανοήσουμε κάποια στιγμή ότι η εθνική ταυτότητα είναι κατασκευή του 19ου αιώνα»

      Ορίστε; Συγγνώμη αλλά το σχόλιο σας είναι αναληθές και εξαιρετικά άστοχο. Αλλεργία στα εθνικιστικά παραληρήματα έχουμε πολλοί από εμάς αλλά δεν φτάσαμε στο σημείο να διατυπώνουμε αντιεπιστημονικές αοριστίες για να τα αντικρούσουμε. Έχετε υπόψιν το βιβλίο «Ethnic Identity in Greek Antiquity» του καθηγητή Ελληνικής ιστορίας του U.Chicago J. Hall;

    • (στη κριτική του βιβλίου μπορεί να έχετε δίκαιο… δεν έχω ασχοληθεί όμως με το θέμα και δεν έχω ξεκάθαρη άποψη)

    • Νομίζω ότι θα πρέπει να κατανοήσουμε κάποια στιγμή ότι η εθνική ταυτότητα είναι κατασκευή του 19ου αιώνα όταν πια καταρρέουν οι αυτοκρατορίες και γεννιούνται τα εθνικά κράτη και ότι από τα συστατικά της στοιχεία είναι η αναγκαιότητα της ύπαρξης εχθρικών “άλλων”, η αίσθηση της απειλής από αυτούς, η “μεταφυσική” πεποίθηση της ανωτερότητας του εθνικού “εαυτού”.

      Αυτή είναι μια βλακώδης κοινοτοπία ΜΙΑΣ σχολής της σύγχρονης εθνολογίας, μεστής συμφερόντων και ιδεολογικών κολλημάτων και αυτής. Κάθε 20-30 χρόνια, οι απόψεις αυτών των «επιστημών» αλλάζουνε, ανάλογα με το τι συμφέρει τα μεγάλα κράτη που εξάγουν την επιστημονική τους ιδεολογία.

      Όταν θέλανε να πουλήσουνε αποικιοκρατία και «εκπολιτισμό» και ιμπεριαλισμό, άλλα γράφανε οι επιστημονές τους.

      Όταν άλλοι εξ αυτών ταυτίζονταν με την ΕΣΣΔ και γούσταραν τα αντι-αποικιοκρατικά εθνο-απελευθερωτικά κινήματα του Τρίτου Κόσμου, πάλι άλλα έγραφαν.

      Σήμερα που πουλάνε ανοικτά σύνορα, ώστε οι τεχνοκράτες και οι τοκογλύφοι παγκόσμια να κάνουν παιχνίδι όπου γουστάρουν χωρίς τοπικές αντιστάσεις, να που, ως δια μαγείας, οι «αμερόληπτοι» επιστημονές τους πουλάνε αυτές τις ιδέες περί ανύπαρκτου έθνους.

      Όχι, η «εθνική ταυτότητα» δεν είναι μια κατασκευή του 19ου αιώνα, και ας λέει η εθνολογία για αρχάριους και η κάθε τρέχουσα διανοητική μόδα. Και οι Έλληνες, και οι Εβραίοι, και οι Ρωμαίοι, και οι Ζουλού είχαν εθνική συνείδηση.

      Αυτό που είναι «κατασκευή του 19ου αιώνα» είναι απλά τα σύγχρονα εθνικά κράτη, και ιδίως της Δυτικής Ευρώπης. Αλλά επειδή η Γερμανία ήταν ας πούμε ένα μάτσο φεουδαλικά βασίλεια και έγιναν κράτος πριν 2 αιώνες, ή επειδή στην Βρετανία είχαν ακόμη μέχρι προ λίγων αιώνων επίσημη γλώσσα τα …γαλλικά, δεν σημαίνει ότι παντού ήταν έτσι.

      Απλά, μια ζωή αποικιοκράτες και ρατσιστές, οι δυτικοί μας ταγοί βάζουνε την δική τους περίπτωση ως απόλυτο κανόνα.

      Και οι βλαχοδήμαρχοι οι δικοί μας τα αποδέχονται όλα ως την μεγαλύτερη σοφία…

      • εθνικη συνειδηση μπορει να ειχαν τα εθνη, αμιγως εθνικα κρατη δεν υπηρχαν. για να διατηρηθουν λοιπον αυτα χρειάζεται μπολικο σκατο στο κεφαλι. απο νωρις στα παιδικα μυαλουδακια..

  10. Να σας ρωτήσω επειδή δεν το εχω διαβάσει. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 αναφέρεται το βιβλίο;

    • Είναι δυνατόν να μην αναφέρεται; Το πρώτο κεφάλαιο της πέμπτης ενότητας τιτλοφορείται «Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897
      στον Μακεδονικό Αγώνα» και γράφει τα εξής:

      Μετά την ήττα στον πόλεμο με την Τουρκία, το 1897, το ελληνικό κράτος απασχόλησαν τα ζητήματα της Κρήτης και της Μακεδονίας.

      Η ταπεινωτική ήττα στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 σκόρπισε απογοήτευση και προβληματισμό στο ελληνικό βασίλειο και ιδιαίτερα στους κόλπους του στρατεύματος. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα όμως το ελληνικό κράτος άρχισε να αναδιοργανώνεται. Μετέβαλε επίσης τη στάση του απέναντι στα εθνικά ζητήματα της Κρήτης και της Μακεδονίας, αναλαμβάνοντας πιο ενεργή δράση.

      Τον Μάρτιο του 1905 ξέσπασε στο χωριό Θέρισο της Κρήτης ένοπλη εξέγερση, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο και κύριο αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Τελικά η ένωση της Κρήτης με το ελληνικό κράτος δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς η εξέγερση τερματίστηκε μετά από διαπραγματεύσεις.

      Τρία χρόνια αργότερα η Κρήτη, εκμεταλλευόμενη την αναστάτωση που επικρατούσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, επαναστάτησε και πάλι κηρύσσοντας την ένωση με την Ελλάδα. Η ελληνική Κυβέρνηση, από φόβο μήπως επαναληφθούν τα γεγονότα του 1897, δεν αναγνώρισε επίσημα την ένωση, προκαλώντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

      Δηλαδή ο «ατυχής πόλεμος» αναφέρεται παρενθετικά:

      μόνο λίγον καιρό ξαποσταίνει (1897)
      και ξανά προς τη δόξα τραβά (Μακεδονικός Αγώνας, Θέρισος, Βαλκανικοί Πόλεμοι κτλ.).

      • Τί κρίμα που δε γράφει «…ο επεκτατικός αστικοτσιφλικάδικος πόλεμος του 1897, ευτυχώς είχε άσχημη για τα Ελληνικά όπλα κατάληξη…»

        Έτσι δεν είναι;

      • Εξαιρετικά δύσκολο κείμενο για τόσο μικρά παιδιά.Μετά από 12 χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (δουλεύοντας δηλαδή με ωριμότερα παιδιά) μπορώ να σας εγγυηθώ ότι τα πιτσιρίκια του Δημοτικού δεν θα αφομοιώσουν απολύτως τίποτε – ούτε τα γεγονότα ούτε τα εθνικιστικά συμπεράσματα. Οπότε… μηδέν εις το πηλίκον. Ή μάλλον θα αφομοιώσουν ό,τι τους «περάσει» ο δάσκαλος με το δικό του ΥΦΟΣ και τη δική του ΕΣΤΙΑΣΗ στα γεγονότα, κατά την παράδοση του μαθήματος. Το κείμενο είναι τόσο «βαρύ», ώστε δεν θα μπουν καν στον κόπο να το διαβάσουν.

  11. Εμένα μία φίλη μου έιχε γράψει ότι ο Ναπολέων ήταν Έλληνας και νίκησε με ευκολία τον κατακτητή Μουσολίνι μέσα στην Ελλάδα συγκεκριμένα στους Άγιους Σαράντα! Πανελλήνιες 2001

  12. @tkas δηλαδή οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συνείδηση ότι ανήκαν σε μια χώρα που είχε κοινή γλώσσα, κοινές παραδόσεις, κοινή θρησκεία και συγκεκριμένα σύνορα; Το ξαναλέω: το εθνικό κράτος είναι δημιούργημα το 19ο αιώνα. Το ελληνικό έθνος δεν έχει γραμμική συνέχεια έτσι όπως την παρουσίασε και τη στήριξε ο Παπαρρηγόπουλος. Η γραμμική και αδιαίρετη συνέχεια του έθνους είναι μετέπειτα δημιούργημα. Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαίο ότι οι βυζαντινοί αυτιοκράτορες προτιμούσαν να αποκαλούνται Ρωμαίοι καθώς ο όρος «Έλλην» ήταν υποτιμητικός.

    • Ναι οι αρχαίοι Έλληνες είχανε συνείδηση πως ήταν μοναδικοί σε σχέση με άλλους. Πχ «πας μη Έλλην βάρβαρος, Ολυμπιακοί αγώνες μόνο για Έλληνες.
      Για το βυζάντιο σε πιάνω αδιάβαστο. Ο όρος Έλλην ήταν συνώνυμο του ειδωλολάτρη. Κατά τα άλλα εξήγησέ μου γιατί σταδιακά τα Ελληνικά έγιναν η επίσημη γλώσσα της αυτοκρατορίας και της εκκλησίας.
      Μην μπερδεύεις τα έθνη-κράτη με τα έθνη.

    • Ο όρος «Ρωμαίος», εχρησιμοποιείτο διότι οι νόμοι του κράτους, ήταν το ΡΩΜΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Επίσης, ναι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν κοινή συνείδηση: Τα «ο» του Ηροδότου, η επιγραφή του Αλεξάνδρου («Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην
      Λακεδαιμονίων από των βαρβάρων των την Ασίαν κατοικούντων»), κοινοί θεοί, κοινή γλώσσα, κοινά ήθη και έθιμα. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, αποκαλεί τους Βυζαντινούς στρατιώτες Έλληνες. Ο Χοσρόης, τον αυτοκράτορα Ηράκλειτο, «ο ξανθός ΕΛΛΗΝ αυτοκράτωρ». Τον ίδιο χαρακτήρισαν ο Σέργιος και ο Βώνος ως «Σωτήρ του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ». Ο Κωνσταντίνος Δ Πωγωνάτος ήταν ο «δαφνοστεφθείς βασιλεύς ΕΛΛΗΝΩΝ και Ρωμαίων». Δε θα αναφέρω άλλα παραδείγματα, διότι είναι σαν να κλέβω εκκλησία.

      Απλά, να σταματήσεις το διάβασμα του Φαλμεράϋερ, κάνει κακό… Άσε που έχει εδώ και χρόνια ξεπεραστεί. Βλέπω πως δε παρακολουθείτε τις εξελίξεις, και ανησυχώ.

    • Ναι, ακόμη και η χρήση του όρου «Ρωμαίοι», ήταν δηλωτικό της εθνικής συνείδησης του λαού. Ήταν περήφανοι και τους άρεσε που ήταν «Ρωμαίοι». Η φυλετική και μετέπειτα εθνική συνείδηση υπήρχε από τα πανάρχαια χρόνια. Γι’ αυτό και η μυθολογία περί «Έλληνα», «Γραικού», «Ίωνα» κλπ.

    • Συγνώμη αλλά το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, δεν είναι ποιος θα της γράψει ένα βιβλίο, ούτε ποια από τις υπάρχουσες (υποκειμενικές έτσι κι αλλιώς και καλά κάνουν) απόψεις θα επικρατήσει στην συγγραφή του.
      Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται έτσι κι αλλιώς σε μια τροχιά απογείωσης και όταν πάρει την ταχύτητα που χρειάζεται θα κοιτάζει από ψηλά τις απόψεις που εκφράζονται από τις δύο πλευρές που διεκδικούν σήμερα την εξουσία και θα σχηματίσει την δική της άποψη.
      Πάντως αυτό που μου φαίνεται στο περί ου η συζήτηση άρθρο εντελώς κουφό είναι η επίκληση των υποδείξεων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
      Το Σ. της Ε. (για να μην πω τίποτα χειρότερο) δεν αποτελεί επιχείρημα σε καμιά σοβαρή συζήτηση. Αν το πρόβλημα των συντακτών του κειμένου είναι γιατί δεν έγραψαν αυτοί το βιβλίο αλλά το έγραψαν αυτοί που το έγραψαν ας επικαλεστούν το Συμβούλιο της Συφοριασμένης (Ευρώπης) στην υπηρεσιακή ένστασή τους.

    • @tkas δηλαδή οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συνείδηση ότι ανήκαν σε μια χώρα που είχε κοινή γλώσσα, κοινές παραδόσεις, κοινή θρησκεία και συγκεκριμένα σύνορα;

      Όχι, δεν είχαν, περίμεναν τον Κοραή και τον Χόμπσμπάουμ να τους το μάθουνε.

      Καλά δουλευόμαστε; Επι λέξη όλα αυτά, για την κοινή γλώσσα, παραδόσεις, θρησκεία και σύνορα τα αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς.

      Ηρόδοτος ας πούμε: «Το Ελληνικόν, εόν όμαιμόν τε και ομόγλωσσον, και θεών ιδρύματά τε κοινά και θυσίαι ήθεά τε ομότροπα» (= Ο ελληνισμός συνίσταται στην κοινή καταγωγή, την κοινή γλώσα, θρησκεία και έθιμα)

      Τα ίδια θα βρείς σε όλους, από τον Αριστοφάνη έως τον Πλάτωνα. Εκατοντάδες τα παραδείγματα. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, επίσης, επιτρέπονταν μόνο σε Έλληνες να παίρνουν μέρος. Τα μαντεία (Δελφοί, Δωδώνη) κάλυπταν όλα τα Ελληνικά πόλεις κράτη. Στους πολέμους με τρίτους (Πέρσες π.χ.) σχημάτιζαν κοινό πανελλήνιο μέτωπο για να τους αντιμετωπίσουν. Αλλά και ο «Πελοποννησιακός Πόλεμος» ως εμφύλιος χαρακτηρίζονταν και αντιμετωπίστηκε. Και η αρχαιοελληνική γραμματεία πήγαινε σε όλες τις πόλεις-κράτη.

      Είναι απολύτως ηλίθιο να θεωρεί κανείς τους αρχαίους περίπου ως …ζωα, που είχαν κοινά έθιμα, θρησκεία, διατροφή, γραμματεία, κλπ αλλά δεν το ήξεραν.

      . Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαίο ότι οι βυζαντινοί αυτιοκράτορες προτιμούσαν να αποκαλούνται Ρωμαίοι καθώς ο όρος “Έλλην” ήταν υποτιμητικός.

      Υποτιμητικός ήταν για θρησκευτικούς λόγους και για πολιτικούς λόγους ―ονομάζονταν Ρωμαίοι ώστε να διεκδικούν την συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

      Αυτό δεν έχει καμμία σχέση με το αν ήταν Έλληνες στην πολιτισμική τους συνέχεια η εδώ πληθυσμοί (όπου το «εδώ» πάει σε όλα τα αρχαία Ελληνικά και ελληνιστικά βασίλεια) ή όχι.

      • Στους πολέμους με τρίτους (Πέρσες π.χ.) σχημάτιζαν κοινό πανελλήνιο μέτωπο για να τους αντιμετωπίσουν.

        Είχα την εντύπωση πως οι περισσότεροι Έλληνες είχαν μηδίσει και πολεμούσαν με το μέρος των Περσών, πως τον Ελλήσποντο τον έζευξε Έλληνας μηχανικός και πως οι Πέρσες είχαν κι Έλληνες στρατηγούς και ιωνικά καράβια.

        Καλά θυμάμαι ότι οι Σπαρτιάτες είχαν συμμαχήσει με τους Πέρσες εναντίον άλλων Ελλήνων;

      • Αυτά που υποστήριζε ο Κοραής περί τρισβάρβαρων βυζαντινών αυτοκρατόρων δεν ισχύουν; Έλληνες ήταν όλοι τους; Ο Ζήνων, ο Ιουστινιανός, οι Αρμένιοι αυτοκράτορες;

      • Είχα την εντύπωση πως οι περισσότεροι Έλληνες είχαν μηδίσει και πολεμούσαν με το μέρος των Περσών, πως τον Ελλήσποντο τον έζευξε Έλληνας μηχανικός και πως οι Πέρσες είχαν κι Έλληνες στρατηγούς και ιωνικά καράβια.

        Ε, είχες λάθος εντύπωση. Μπλέκεις γεγονότα 100 και 200 χρόνια μετά τους Περσικούς πολέμους. Όταν είχε διαρραγεί το πανελλήνιο μέτωπο, είχαμε εμφύλιο, κλπ.

        Καλά θυμάμαι ότι οι Σπαρτιάτες είχαν συμμαχήσει με τους Πέρσες εναντίον άλλων Ελλήνων;

        Καλά θυμάσαι: «εναντίων άλλων Ελλήνων». Όπως το 1945 οι μισοί Έλληνες είχαν συμμαχίσει με τους Αμερικάνους και Εγγλέζους εναντίων των άλλων μισών.

        Αυτά που υποστήριζε ο Κοραής περί τρισβάρβαρων βυζαντινών αυτοκρατόρων δεν ισχύουν;

        Προφανώς και δεν ισχύουν. Οι γνώσεις του Κοραή για το ζήτημα ήταν από τις δυτικές πηγές τις εποχής, λειψές και προκατειλημένες. Οι βυζαντινολόγοι τότε ήταν ανύπαρκτοι.

        Από τότε έχουν ανασκευαστεί οι απόψεις της Δύσης για το Βυζάντιο, αλλά και οι απόψεις τους για το δικό τους Μεσαίωνα, προς το καλύτερο. Διάβασε κάνα Δυτικό ιστορικό έργο για το Βυζάντιο –αν δεν σου κάνουν τα Ελληνικα– να δείς.

        Έλληνες ήταν όλοι τους; Ο Ζήνων, ο Ιουστινιανός, οι Αρμένιοι αυτοκράτορες;

        Έλληνες όλοι οι αυτοκράτορες ή όλοι οι υπήκοοι του Βυζαντίου, όχι, δεν ήταν.

        Ήταν όμως όλοι τους αυτοκράτορες επικεφαλής στις περιοχές της Ελλάδας (σημερινή Ελλάδα, Κωνσταντινούπολη, Ιωνία, Κύπρος) και των Ελληνιστικών βασιλείων (Αίγυπτος, Μέση Ανατολή, κλπ), στις οποίες επικρατούσε ο ελληνικός πολιτισμός.

  13. Δηλαδή τι παραπάνω έπρεπε να γραφτεί?

    • Άρα, όπως καταλαβαίνω, συμφωνείς ότι η εθνική ταυτότητα είναι κατασκευή;

      • Συμφωνώ πως τα έθνη κράτη είναι κατασκευή του 19ου αιώνα. Η αίσθηση των λαών πως ανήκουν σε κοινά φύλλα, σχηματισμούς ή όπως αλλιώς θέλεις πέστο, είναι αρχαία.

      • Φίλε μου η καστασκευασιοκρατία σαν κοινωνιολογική-ιστορική μεθοδολογική προσέγγιση έχει δυνατότητες αλλά και δυσχέρειες. Η συνθηματική χρίση τσιτάτων δεν σου προσδίδει καμία επιστημονική τεκμηρίωση. Το αντίθετο. Σίγουρα θα το ξέρεις. Γίνεσαι προσβλητικός σε αυτό που υποτίθεται πως υπερασπίζεσαι.

  14. Η κριτική ξεκινάει από μια παρανόηση: ότι δήθεν το κράτος ενδιαφέρεται για μια αποΪδεολογικοποιημένη παρουσίαση του παρελθόντος του τόπου ή ότι το ευκταίο είναι να λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αυτό ακόμα και στην ιστορική επιστήμη είναι αδιανόητο’- στο πεδίο των αξιολογικών κρίσεων για τη σημασία γεγονότων εμφιλοχωρεί αναγκαστικά το ιδεολογικοπολιτικό υπόβαθρο του συγγραφέα.
    Κατά την ταπεινή μου άποψη, το μάθημα της ιστορίας είναι εντελώς άχρηστο τουλάχιστον για αυτές τις ηλικίες. Ειλικρινά, οποιαδήπότε γνώση ή προβληματισμός γύρω από ιστορικά ζητήματα με έχουν απασχολήσει, έχουν αντληθεί κυρίως από εξωσχολικά αναγνώσματα σε εκείνες τις ηλικίες. Η ένταξη της ιστορίας στο σχολικό πρόγραμμα του δημοτικού είναι ξεκάθαρο ότι αποσκοπεί και θα αποσκοπεί – και αυτό αφορά όλα τα κράτη, όχι μόνο το ελληνικό- σε μία ιδεολογικοπολιτική κατήχηση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του κράτους.
    Αντιθέτως, το να δοθεί έμφαση σε αυτές τις ηλικίες σε μαθήματα που θα αναπτύσσουν τις δεξιότητες των μαθητών (αύξηση των ωρών των γλωσσικών μαθημάτων- γραφή, ανάγνωση, λογοτεχνία με ελευθερία επιλογής συγγραμμάτων, των μαθηματικών, της φυσικής,της χημείας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, της γυμναστικής) θα ήταν ένα θετικό βήμα για την ανταπόκριση στις ανάγκες της σύγχρονης-δύσκολης συγκυρίας. Τι περιμένουμε από τα παιδιά να γνωρίζουν τελειώνοντας την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση; … Αυτά, ευχαριστώ. Αν χρειαστεί θα επανέλθω…

  15. Νομιζω οτι το μαθημα της ιστοριας σαφως και πρεπει να διδασκεται στα παιδια ,ομως η λεπτολογος αναλυσις δημιουργει απεχθεια και βαριεστημαρα.Γι αυτο τα εγχειριδια που απευθυνονται σε παιδια πρεπει να παραλειπουν στιγμες της ιστορικης πορειας του εθνους που δεν εχουν και τοσον μεγαλη σημασια παρα μονον για ωριμους ανθρωπους και μελετητες.Επισης πρεπει να ειναι καλογραμμενα απο συγραφεις που εκτος της ιστορικης καταρτισεως πρεπει να εχουν και λογοτεχνικο ταλεντο.Κυριως πρεπει στην ηλικια αυτη να αποφευγονται πολιτικες κρισεις για προσωπα και γεγονοτα καθως και αποψεις που δεν ειναι κατασταλλαγμενες και συζητουνται ακομη.Ο χωρος της παιδειας πρεπει να μεινει μακρυα απο πολιτικες ιδεοληψιες Η ιστορια που διδακεται σε παιδια κατω απο το πρισμα της σημερινης πολιτικης πραγματικοτητος που λεγεται παγκοσμιοποιηση ,συναδελφωση κ.λ.π. ειναι η χειροτερη προπαγανδα και δη ξενη ,την οποιαν οταν δεν μπορουν να επιβαλλουν δια της βιας την επιβαλλουν μεσω της πρακτορευσης η της ηλιθιοτητος ωρισμενων..

  16. το ότι τα έθνη είναι κατασκευές της νεωτερικότητας που συσχετίζονται και έχουν ως προυπόθεση την άνοδο της αστικής τάξης δεν το λέει ο Φαλμεράυερ άσχετε κάπταιν αμέρικα αλλά ο μπένεντικτ άντερσον και πλήθος άλλων έγκριτων διανοητών. Είναι δε τόσο κοινός τόπος στην πολιτική επιστήμη πλέον που μόνο σε γραφικά σχόλια σαν το δικό σου συναντάς αρνητές με εξίσου γραφικά βέβαια επιχειρήματα σαν το δικό σου. μάλλον πρέπει να σταματήσεις εσύ να διαβάζεις Παπαρρηγόπουλο, ή μάλλον… ιστορία της στ΄δημοτικού. όσο για το αίσθημα του συνανήκειν, αυτό δεν διαμορφωνόταν με εθνικά χαρακτηριστικά στην αρχαιότητα. Κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο χωρίς την άνοδο του έντυπου καπιταλισμού

    • Τότε πως εξηγείς πως ο Αριστοφάνης αναφερόταν στον Πελοπονησιακό πόλεμο ως αδελφοκτόνο?

      • Εσείς πώς εξηγείτε τον Πελοποννησιακό πόλεμο; Πώς εξηγείτε τους πολέμους χωρίς τελειωμό κάθε ελληνικής πόλης με τις γειτονικές ελληνικές πόλεις;

      • Μα είναι ερώτηση αυτή; Πόλεις – Κράτη ήταν, ο ανταγωνισμός για εξουσία τα έκανε όλα. Γιατί πολέμησαν Αχαιοί και Τρώες; Γιατί πολεμούσαν τα «Κοινά» μεταξύ τους; Όταν όμως έπρεπε, έδειξαν πως ήταν ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ πόλεις. Εδώ ο Αλέξανδρος ο Α’ της Μακεδονίας, βοήθησε παρέχοντας πληροφορίες, διότι θεώρησε καθήκον να βοηθήσει τους συμπατριώτες του. Αν οι Μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες για παράδειγμα, πως θα έπαιρνε μέρος σε Ολυμπιακούς αγώνες ο Αλέξανδρος ως αρματοδρόμος;

        Γιατί έγινε ο συμμοριτοπόλεμος; Ρωτώ αυτό. Θα μου πείς;

      • Και όχι μόνο αυτό. Όταν ο Αλέξανδρος έστειλε μετά το Γρανικό 300 ασπίδες έγραψε ««Αλέξανδρος ο Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων από των βαρβάρων των την Ασία κατοικούντων».
        Το έγραψα και παραπάνω. Η μαρξιστική ανάλυση για τα έθνη, οδηγεί σε αντιφάσεις και αδιέξοδα. Και εν πάση περιπτώση δεν είναι δόγμα…

      • Ο εμφύλιος πόλεμος έγινε μεταξύ άλλων και διότι η νεοελληνική εθνογένεση είχε στραβώσει εξ αρχής. Άλλωστε η χώρα απ’ το 1821 μέχρι σήμερα σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου βρίσκεται – το μεγαλύτερο διάστημα ψυχρού, ενίοτε όμως και θερμού.

        Πάντως δεν ξέρω έθνος χωρισμένο σε πεντακόσιες πόλεις-κράτη που αλληλοτρώγονταν χωρίς τελειωμό, ώστε για την τέλεση των Ολυμπιακών να χρειάζεται και ειδική εκεχειρία.

      • Ψάξτο λίγο με τους Κέλτες στη Βρετανία. Αα και επίσης με τους Βησιγότθους, Οστρογότθους και λοιπούς…

      • Έθνος κι οι Βησιγότθοι;

      • Είναι τα πρώιμα Γερμανικά φύλλα που από αυτά δημιουργήθηκε το έθνος των Γερμανών. Αν διάβαζες ποιό προσεκτικά τι γράφω και δεν είχες την ανάγκη να κάνεις προπαγάνδα θα ήταν καλλίτερη η συζήτησή μας.

      • Έχω την εντύπωση πως οι Γερμανοί πήραν χαμπάρι ότι είναι έθνος μετά την αγγλική και γαλλική εθνογένεση, δηλαδή αιώνες μετά την εξαφάνιση των Γότθων και της γλώσσας τους.

      • ο Εμφύλιος έγινε γιατί οι άρχουσες τάξεις στην Ελλάδα, άπληστες και παρασιτικές, δεν ήταν διατεθειμένες να ανεχτούν καμία παραχώρηση έστω και σοσιαλδημοκρατικού τύπου, ενόψει και του σχεδίου Μάρσαλ

      • ein stepenwolf δεν υπάρχει τίποτα πιό διασκεδασικό απο ανιστόριτους ημιμαθείς να μιλανέ για ιστορία. Σε ευχαριστώ για την απόλαυση.

      • Είναι θετικό Νικο που έχεις αυτογνωσία!

      • Παρακαλώ. Δυστυχώς ατεκμηρίωτα σχόλια σαν το δικό σου δεν μου φέρνουν καμιά απόλαυση. Σχόλιο χωρίς επιχείρημα = φαΐ χωρίς αλάτι, άνοστο.

      • Πίστευα πως θα είχες έστω μια μικρή σχέση με τις αρχαίες κομωδίες…

      • ΕΙΝ πάρε λίγο αλάτι. Λες:
        «Πάντως δεν ξέρω έθνος χωρισμένο σε πεντακόσιες πόλεις-κράτη που αλληλοτρώγονταν χωρίς τελειωμό, ώστε για την τέλεση των Ολυμπιακών να χρειάζεται και ειδική εκεχειρία.»
        Ένας κανόνας ανάγνωσης της ιστορίας λέει πως δεν κάνεις όσο μπορείς αναδρομισμούς. Τεκμηριώνεις μια άποψη για το έθνος όπως το καταλαβαίνεις εσύ από όσο ξέρεις όπως λες και όχι από όσο, ίσως το εννοούσαν εκείνοι. Επιπλέον το αστείο (πραγματικά αστείο) είναι πως αναφέρεσαι ο ίδιος σε μια αντίφαση που εντοπίζεις και που δεν σου κάθεται καλά, όπως η ολυμπιακή εκεχειρία, αλλά ως έμμεσο επιχείρημα-παράδειγμα υπερθεμάτισης της άποψης σου , αλλά δεν εξετάζεις καθόλου αν το αυτό το ίδιο επιχείρημα-παράδειγμα αποτελεί μια ανωμαλία στην ερμηνευτική σου συγκρότηση που η προσπάθεια διευθέτησης (της ανωμαλίας ) μπορεί να οδηγήσει και στην απόρριψη της αρχικής σου άποψης.

      • Ολυμπιακοί αγώνες γίνονται και σήμερα με συμμετοχή όλης της υφηλίου. Σημαίνει αυτό ότι έχουμε γίνει όλοι ένα έθνος; Επίσης υπάρχει το Πανευρωπαϊκό, το UEFA κτλ. Σημαίνει αυτό ότι η Ευρώπη έχει ενωθεί σ’ ένα έθνος;

        Προφανώς ένας Αθηναίος είχε περισσότερους δεσμούς μ’ έναν Σπαρτιάτη απ’ ό,τι μ’ έναν Ινδό. Και σήμερα ένας Ισπανός έχει περισσότερους δεσμούς μ’ έναν Ιταλό απ’ ό,τι μ’ έναν Ινδό. Είναι λογικό να συμπεράνει κανείς ότι οι Ισπανοί κι οι Ιταλοί αποτελούν πια ένα έθνος; Αν όχι, γιατί να συμπεράνει το ίδιο για τους Αθναίους και τους Σπαρτιάτες;

      • Ακριβώς. Στα λόγια μου. Συνεχίζεις τους αναδρομισμούς σου. Tαυτίζεις τους ολυμπιακούς αγώνες του σήμερα με του χθές και απο την γνώση που έχεις των σημερινών ολυμπιακών βγάζεις συμπεράστατα για τους ολυμπιακούς της αρχαίας Ελλάδας.Το πάς και πιό πέρα και βάζεις μέσα uefa και πάει λέγοντας. Μιά υπενθύμιση για να καταλάβεις πόσο άστοχους συνειρμούς κάνεις. Οι αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες ήταν μείζον θρησκευτική εκδήλωση με σαφείς όρους για το ποίος πέρνει μέρος. Η πρώτη και κυριότερη. Να είσαι Ελληνας. Η δεύτερη Άνδρας και πάει λέγοντας. Οι προαπαιτήσεις αυτές αλλά και θρησκευτικός χαρακτήρας των αγώνων συνάδουν πουθενά με αυτό που ξέρεις σήμερα; Ti τις δημιουργούσε; Ξεκίνα να σκεφτεσαι και ξεχνα την uefa γιατί ΄εχεις μπλέξει τα μπούτια σου.

      • Είναι σαν να μου λές ότι πρώτα γίνανε οι ολυμπιακοί αγώνες και μετά οι Έλληνες. Αλλά και ότι οι Έλληνες- ήταν για εκείνη την εποχή κάτι σαν να λέμε το μεταγενέστερο στάδιο που θα ακολουθήσουν οι σημερινοί ευρωπαίοι, που αφού πολέμησαν και επαίξαν πολύ μπάλα μεταξύ τους είπαν ας γίνουμε ένα έθνος. Και όταν θα χρειαστέι να ξαναπολεμήσουμε να κάνουμε μιά συμφωνία να σταματάμε που και πού για καμιά μπαλίτσα. Ενδιαφέρον.Είσαι έτοιμος και πρόθυμος εθελοντής της αυτοκρατορίας που έρχεται. Μένει να δούμε πώς θα λέγεται και ποιός θα κάνει κουμάντο. Δεν με χαλάει πάντως, μου αρέσει η μπάλα.

      • Αν κάθε λίγο και λιγάκι σού έκαναν εισβολή οι της γειτονικής πόλης (ή τους έκανες εσύ) και σφαζόσασταν, στήνατε τρόπαια και μετ’ από λίγο πάλι απ’ την αρχή, θα ένιωθες ότι είστε ένα έθνος;

      • Συνεχίζεις. Κάνεις το λάθος να ταυτίζεις την εθνική ταυτότητα με το έθνος-κράτος που γνωρίζεις σήμερα. Και επειδή λοιπόν δεν υπάρχουν σήμερα δύο Ισπανίες για να πολεμά η μία την άλλη δεν μπορείς να φανταστείς πως Ισπανός πολεμάει Ισπανό και ταυτόχρονα να ανήκουν στο ίδιο έθνος. Μια ερώτηση. Απλή. Γιατί υπήρχε η λέξη Έλληνας. Τι εξυπηρετούσε. Γενικότερο γεωγραφικό προσδιορισμό τόπου κατοικίας; Όπως λέμε ευρωπαίος ας πούμε. Πόσο μάλλον γιατί να την χρησιμοποιούν αυτή την λέξη ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ και όχι εμείς όταν τους χώριζαν τόσα πολλά όπως αναρωτιέσαι με αφορμή την αλληλοσφαγή τους. Γιατί;
        Επιπλέον τι σε κάνει να πιστεύεις ότι τα δεινά του πολέμου είναι ισχυρότερα απο την φυλετική-εθνική συνείδηση. Παράδειγμα. Έλληνες μπαίνουν στο σπίτι σου και σε κάνουν μαύρο στο ξύλο. Μπορείς να πείς την επομένη αρκετό ξύλο έφαγα δεν είμαι πλέον Έλληνας;

      • Γενικότερο γεωγραφικό προσδιορισμό τόπου κατοικίας; Όπως λέμε ευρωπαίος ας πούμε.

        «Γεωγραφικός προσδιορισμός τόπου κατοικίας» το «ευρωπαίος»;

        !

      • Οι αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες ήταν μείζον θρησκευτική εκδήλωση

        Κι ο Ολυμπιακός (Πειραιώς) δεν είναι θρησκεία;

      • πολύ αστείο………

  17. Η δυσκοίλια μορφή του κειμένου, εντελώς αναντίστοιχη με το γλωσσικό επίπεδο ενός τυπικού μαθητή της ηλικίας, δείχνει την πραγματική λογική της κατασκευής του βιβλίου. Δεν φτιάχτηκε βέβαια για 11χρονους μαθητές, αλλά για να ικανοποιήσει τις ιδεολογικές προτιμήσεις αυτών που ανέθεσαν τη συγγραφή του, και του κοινού ενηλίκων στο οποίο απευθύνονται.

    Η αντιμετώπιση των μαθητών ως εθνικά κριάρια που πρέπει να προπονηθούν με ιδεολογικό ντοπάρισμα για γερές κουτουλιές είναι προσβλητική για την ευφυία τους, η οποία είναι η μόνη ελπίδα για να ξεκολλήσει από την ανέξοδη και αδιέξοδη «περηφάνεια» της η χώρα και να τιμήσει με δημιουργικά έργα τους προγόνους της.

    Η απόπειρα θα είναι σίγουρα αποτυχημένη. Τέτοιες κούφιες κατηχήσεις έχουν απίστευτα μικρό χρόνο ζωής στο σύγχρονο κόσμο. Δυστυχώς όμως χάνεται μια ευκαιρία να μπούν σπόροι κριτικής σκέψης που θα δώσουν στην ευφυία και την ορμή των παιδιών ένα καλύτερο, πιο αποτελεσματικό καλούπι.

    • Δεν νομίζω ότι έτσι κι αλλιώς χάνεται καμιά ευκαιρία να αποκτήσουν οι μαθητές κριτική σκέψη (μέσα από το σχολείο) γιατί όπως δείχνει και το άρθρο που προκάλεσε την συζήτηση, και οι ίδια η συζήτηση οι «μεγάλοι» που θα τους διδάξουν δεν έχουν αποκτήσει μια κοινή βάση πάνω στην οποία να αναπτυχθεί μια αντιπαράθεση που να προάγει την κριτική σκέψη.

  18. Γιατί διδάσκεται το ίδιο βιβλίο και στη Κύπρο;

  19. Σελίδα 69:

    Ερωτήματα

    • Ποιο ήταν το υπέρτατο αγαθό για τους Σουλιώτες με βάση τα κείμενα των πηγών;

    – Να το πω κύριε; Ηε-λευθε-ρία!
    – Μπράβο παιδί μου. Σου βάζω άριστα.

    • Ενώ θα έπρεπε να πουν στα παιδιά, π.χ.

      Για άλλον το χωράφι του, άλλος ήθελε να πηδήσει όσες μικρούλες μπορούσε, ένας είχε ως υπέρτατο αγαθό τις σπανακόπιτες, άλλος το τομάρι του, κλπ κλπ. Γενικά, μπορεί να έδωσαν αγώνες μέχρι θανάτου για να απελευθερωθούν αλλά αυτό δεν είναι καθόλου σημαντικό στοιχείο της ζωής τους και της κουλτούρας τους.

      Έτσι και εσείς παιδιά, να γίνετε ατομικιστές και παρτάκηδες, και στα @@ σας η ελευθερία.

      • Πρώτον, «τα κείμενα των πηγών» δεν είναι παρά ένα γράμμα των ίδιων των Σουλιωτών στον Αλή Πασά, όπου οι Σουλιώτες γράφουν για τους εαυτούς τους ό,τι εκείνοι θέλουν.

        Δεύτερον, ως «ελευθερία» εννοούσαν να μην πληρώνουν φόρο και να έχουν 150 χωριά με κατοίκους κάθε θρησκείας να τους πληρώνουν «προστασία» για να μην τους ληστεύουν, χωριά που οι σουλιώτικες φάρες τα είχαν μοιράσει μεταξύ τους, τα πλουσιότερα στις πιο δυνατές οικογένειες, τα λιγότερο πλούσια στις λιγότερο δυνατές.

        Προφανώς ο πασάς των 150 χωριών δεν είχε άλλη επιλογή παρά να πατάξει τους διψασμένους για ελευθερία ληστές των ορέων. Αυτή τη σύγκρουση τη διδάσκονται τα παιδιά ως «αγώνες των Σουλιωτών για την ελευθερία».

        «Είμαι μια Σουλιωτοπούλα και καλή Ελληνοπούλα»…

  20. προφανώς οι συγγραφείς του άρθρου συγχέουν την έκτη δημοτικού με το δεύτερο έτος στο Πανεπιστήμιο. Αλήθεια, το όπισθεν ολοταχώς σε ποιά δεκαετία θα μας παλινδρομούσε ? Με ενδιαφέρον θα συνέκρινα τα χαρακτηριστικά της με αυτή που διάγουμε, και η οποία, προφανώς, συνιστά για τον αρθρογράφο κάποιο προοδευτικό τάχα ορόσημο . Ίσως θα επιθυμούσε να αναλυσουμε την τύφλωση χιλιάδων αιχμαλώτων από τον Βουλγαροκτόνο γιά να ικανοποιηθούν οι προοδευτικές ίσων αποστάσεων εξισώσεις ή να εμπεδώσουμε στο συνωστισμό της Σμύρνης προκειμένου τα δωδεκάχρονα να εκπαιδευτούν στην κριτική σκέψη.

  21. Και μόνο το ότι ενοχλεί κάτι τύπους σαν εσάς…ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΣΩΣΤΟ ΔΡΟΜΟ.

    • Υπάρχει κάτι λίγο αστείο, αν αρέσει σε κάτι τύπους σαν εσάς, ότι η μισή συντακτική ομάδα ήταν επικεφαλής στη σειρά του Σκάι για το ’21… που μάλλον δεν άρεσε σε κάτι τύπους σαν εσάς (και όχι για τους λόγους που δεν άρεσε ούτε σε μένα). :mrgreen:

      • Πώς το εξηγείς αυτό;

      • Α, δεν ξέρω αν έχω μια συνεκτική εξήγηση, έναν απ’ όλους ξέρω κάπως καλύτερα. Αν πρέπει να ξεφύγω από προσωπικές κρίσεις, θα έλεγα ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη ιδεολογία που ενστερνίζεται πότε την καταδίκη της όποιας ανομίας, ακόμα και της εθνικοαπελευθερωτικής, και πότε την εθνική αφήγηση: και οι δύο καταλήγουν να αποθεώνουν το (υπάρχον) κράτος.

  22. Και μόνο ότι αρέσει σε τύπους σαν κι εσάς όταν έχει πονηρές διατυπώσεις όπως:

    «Κατά το δεύτερο στάδιο η εξουσία πέρασε στα χέρια ακραίων ριζοσπαστών, οι οποίοι επέβαλαν καθεστώς τρομοκρατίας. Την περίοδο αυτή χιλιάδες Γάλλοι πολίτες εκτελέστηκαν, ως εχθροί του λαού, ενώ την ίδια τύχη είχαν ο βασιλιάς Λουδοβίκος και η βασίλισσα Αντουανέτα»

    σημαίνει ότι εντάσσεται στην εν γένει αντιδραστική ρητορεία που έχει θεριέψει στη μεταμνημονιακή Ελλάδα.

  23. Αυτή την τρέλλα του να διδάσκουμε στα παιδιά ιστορία νωρίς νωρίς, όταν ακόμη δεν είναι σε θέση να την αντιμετωπίσουν κριτικά, πότε θα την κοιτάξουμε;

    Απατάται ο κατά τα άλλα συμπαθής συγγραφέας αλλά και οι επικριτές του απαντώνται αν νομίζουν ότι 20 ακόμη σελίδες Οκτωβριανής Επανάστασης, ή 20 ακόμη σελίδες για την καταστροφή της Σμύρνης θα κάνουν ένα 12χρονο έστω και λίγο πιο ισορροπημένο, ευτυχές ή χρήσιμο άτομο.

    Το κράτος-λάφυρο είναι από μόνο του αρκετά χυδαία έννοια χωρίς να προστίθεται σε αυτή και το σχολείο-λάφυρο ή το παιδί-λάφυρο.

  24. Σε καλή μεριά, αργυρώνητοι.

  25. […] Πηγή: https://feleki.wordpress.com/ Share this:FacebookTwitterLike this:LikeBe the first to like this. […]

  26. Εγώ το παιδί μου δεν το βαφτίζω, επίσης δεν παντρέυομαι θρησκευτικά και εδώ και χρόνια όποιος ρωτά, μαθαίνει ότι είμαι άθρησκος. Το να διαβάζει κανείς σε βιβλίο ιστορίας για τον φιλέσπλαχνο και καλό θεούλη το θεωρώ εμετικό στην καλύτερη περίπτωση, υποβολιμαίο στην χειρότερη.
    Η θρησκεία δεν έχει θέση στο σχολείο.

    • Το σχολείο, όπως και οι περισσότεροι ανθρώπινοι θεσμοί, από την θρησκεία προήλθαν.

      Τα πρώτα σχολεία, θρησκευτικά σχολεία ήταν (και τα πολύ μεταγενέστερα, ας πούμε τα μισά Ivy League σχολεία στην Αμερική).

      Το ίδιο και η τέχνη. Κάνε μια βόλτα από ΟΠΟΙΟ αρχαιολογικό μουσείο θέλεις, σε όποια χώρα του κόσμου, και βρες κάποιο δημιούργημα που να μην είναι θρησκευτικό.

      Η θρησκεία δεν είναι πάρα η κωδικοποιημένη φιλοσοφία και κοσμοθεωρία μιας ―ή περισσότερων― κοινωνίας ανθρώπων.

      • και τι θα πει αυτό; Για πόσο καιρό θα κουβαλάμε τα βαρίδια της θρησκείας;
        καιρός να εξελιχθούμε

    • Η μόρφωση που παρέχεται από τη θύραθεν παιδεία, σε κάθε περίπτωση αντανακλά και διαμορφώνεται με κεντρική αναφορά στα κύρια αξιακά αγκωνάρια που διατρέχουν την κοινωνία. Και είναι, νομίζω, από ακατανόητα μέχρι εκτός πραγματικότητας, (αναφέρονται πάντως σε κάποιον «Ου-τόπο» και όχι στη σημερινή Ελλάδα),
      όλα αυτά περί «εμετικών» έως «υποβολιμαίων». Ιδίως αν σκεφτεί κανείς πως αναφέρονται σε μια κοινωνία σαν την σύγχρονη ελληνική με τη συγκεκριμένη σχέση όχι γενικά με το θρησκεύειν, αλλά ειδικά με την Ορθόδοξη μαρτυρία του Χριστιανισμού, οργανικό συστατικό
      (εξ αντικειμένου & χωρίς αξιολογήσεις, που εδώ δεν έχουν θέση)
      του εθνικού μας συνανήκειν, σε όλη τη διαδρομή των περίπου 2 αιώνων που διαρκεί ο βίος της σύγχρονης Ελληνικής Πολιτείας…..

  27. Πάντως, ο ανιψιός μου στην έκτη και η μανούλα του ζορίζονται απίστευτα στην κατανόηση-απομνημόνευση ο ένας και στην επεξήγηση η άλλη. Δεν είναι αυτός ο ρόλος ενός σχολικού βιβλίου, αντί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών, να τους προκαλεί απέχθεια και αποστροφή. Κρίμα, γιατί εμείς ιστορία μάθαμε μετά το τέλος των σχολικών χρόνων. Έλπιζα ότι τα πράγματα άλλαξαν…αλλά τελικά γιατί; Καθετί καλό σε σχολικό βιβλίο τελικά αποσύρθηκε. Σεκάνει να αναρωτιέσαι. Ανίκανοι ή επικίνδυνοι;!

    • Αυτό είναι ίσως το αποφασιστικό ελάττωμα του νέου βιβλίου, πέρα απ’ την οπτική του γωνία και τα ενδεχόμενα λάθη που περιέχει: ότι απ’ τη μια απαιτεί απομνημόνευση, ενώ απ’ την άλλη δεν διαβάζεται. Πώς να διαβάσεις κάτι (πόσον μάλλον να το απομνημονεύσεις) όταν στη μέση της σελίδας σε πιάνει ο ύπνος;

  28. Καλά, εννοείται ότι δε διαβάζω όλα τα σχόλια. Αλλά φαντάζομαι από τοποθετήσεις τύπου Ζέρβα το τι έχετε ακούσει.

    Μπράβο σας, και πέστε στις ιστορικομαμήδες καπετάνισσες να ανοίξουν κανά παχύ Χόμπσμπομ τώρα που γυρίζει.

    • Πω ρε φίλε, διάβασες τον Χόμπσμπομ και έπιασες την ιστορική γνώση από τα @@ μιλάμε…

      • Διάβασα διάφορους, Lambros. Και η ιστορική γνώση δεν έχει αρχίδια να πιαστείς. Άσε που λέγεται ιστορική επιστήμη.

  29. Δεν ανήκω ούτε στους «ελληνοκεντρικούς» ούτε τους «αριστεριστές». Και οι δύο πλευρές βλέπουν την ιστορία ως όργανο κατήχησης στην ιδεολογία τους. Όποιοι κι αν είναι οι Ινδιάνοι του Γουέστερν («Τούρκοι», «Αμερικανοί», «Μπολσεβίκοι», «άρχουσα τάξη» κοκ), το φιλμ είναι βαρετό.

  30. Η κριτική σου είναι αστεία.

  31. ευτυχώς που είσαι και εσύ και μας διασκεδάζεις με τις αστείες κριτικές σου. υπόκαμπε.

  32. @ Ein

    1) Σχετικά με τους αυτοκράτορες. Φυσικά και υπήρχαν αλλοεθνείς, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ. Μακεδονική δυναστεία, Κομνηνοί, Άγγελοι, Ιουλιανός, Λασκαρήδες, Ρωμανοί, Παλαιολόγοι κλπ κλπ…

    2) Κατά τα Μηδικά, εμήδισαν οι αιώνιοι τσάτσοι Θηβαίοι, και οι Θεσσαλοί, οι οποιοι δεν αντιστάθηκαν λόγω φόβου προς τον μεγάλο αριθμό του Περσικού στρατού. Στη Σαλαμίνα δε, κάποια νησιά που ΜΕ ΤΗ ΒΙΑ είχαν συστρατευθεί με τους Πέρσες, αυτομόλησαν. Τα παραδείγματα που δίνεις, είναι άστοχα. Και ο Δημάρατος υπηρετούσε στη περσική αυλή, αλλά ειδοποίησε για την επερχόμενη εισβολή. Επομένως, πάει και αυτό το «επιχείρημά» σου.

    3) Συγκρίνεις τους Ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητος, με τους σύγχρονους. Ό,τι να’ναι στη κυριολεξία. Δε χρειάζεται σχόλιο εδώ.

    @ TicTac Αν δεν έχεις επιχειρήματα να με αντικρούσεις, τράβα στη γωνιά σου και μη μιλάς.

    @ Παλαμήδης Ακριβώς αυτό συμβαίνει φίλε μου.

    • Μα Καπετάν οι μισές αρλούμπες που λες δε θέλουν επιχειρήματα.

      Πχ λες:

      «Το παιδί μου θέλω να ξέρει για όλες τις Ελληνικές επαναστάσεις από το 1453 ως το 1821, (ναι, δεν έγινε μόνο μία) και όχι για τους μπολσεβίκους.»

      Το «παιδί» σου έχει ίντερνετ;

      Θες να γνωρίζει όλες τις λεπτομέρειες που ξέρεις κι εσύ για τη νεοελληνική ιστορία (άκου εκεί «ΕΛΛΗΝΙΚΗ» με κεφαλαία) και να κάθεται σα χάνος μπροστά στα διεθνή ιστορικά γεγονότα;

      Και οι γωνίες (μιας και με έστειλες εκεί) είναι μια χαρά μέρος για να παρατηρείς έναν χώρο. Γεμίζει το πεδίο σου με πληροφορία, σε αντίθεση με τη δική σου πτολεμαϊκή αντίληψη.

      • Άκου… Εσύ μπορείς να μάθεις πρωτίστως για την ιστορία των σοβιέτ. Εγώ θα μάθω πρώτα τη δική μου, την Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η (έτσι για να σου βγεί το μάτι), και έπειτα των άλλων εθνών. Εγώ δε κλείνω τα μάτια μου μπροστά στη γνώση, εσύ το κάνεις.

        Επομένως, εκεί στη γωνιά σου, θα μάθεις πρώτα πρώτα να κατανοείς ένα γραπτό κείμενο, και μετά να εκφέρεις άποψη, λέγοντας μπούρδες.

  33. Ότι και να είναι το νέο βιβλίο είναι σίγουρα καλύτερο από το έκτρωμα της ομάδας Ρεπούση με το «στρίμωγμα» στο λιμάνι της Σμύρνης και τα άλλα μαργαριτάρια. Νομίζω ότι αυτός είναι και ο στόχος του υπουργείου: να βγάλει γρήγορα από την κυκλοφορία εκείνο το στρεβλό βιβλίο που εξέθετε τη χώρα αλλά κυρίως προσέβαλε τις μνήμες μας.

    Οι άμαχοι νεκροί της μικρασιατικής καταστροφής ήταν αν θυμάμαι καλά πάνω από μισό εκατομμύριο, μιλάμε βέβαια για γενοκτονία. Το γεγονός της ηθελημένης αποσιώπησης της ιστορίας από τη Ρεπούση και την ομάδα της λέει πολλά και νομίζω ότι τουλάχιστον γλυτώσαμε απ’ αυτό.

    Οπότε, ότι και να είναι το νέο βιβλίο, σίγουρα ευτυχώς δεν έχουμε να κάνουμε με τέτοιου τύπου ανακρίβιες!

    • και τα άλλα μαργαριτάρια.

      Ένα παράδειγμα (εκτός του «συνωστισμού»);

      Το γεγονός της ηθελημένης αποσιώπησης της ιστορίας από τη Ρεπούση και την ομάδα της λέει πολλά

      Η Ρεπούση εξήγησε ότι ή παραλείπεις όλες τις σφαγές ή τις αναφέρεις όλες, δηλαδή όχι μόνο των Τούρκων, αλλά και των Ελλήνων:

      Άσχετ’ αν συμφωνεί κανείς ή διαφωνεί με την οπτική γωνία της Ρεπούση, πρέπει να παραδεχτεί ότι το βιβλίο της διαβάζεται. Είναι μόλις 150 σελίδες, ενώ αυτό του 1989 καθώς και το καινούργιο πλησιάζουν την τρακοσάρα. Επιπλέον δεν προσανατολίζεται προς την παπαγαλία. Και είναι το μόνο ίσως σχολικό βιβλίο που έγινε ανάρπαστο στα βιβλιοπωλεία.

      • Δεν μπορεί να είναι αξιόπιστο ένα βιβλίο ιστορίας που δεν αναφέρεται σε μια αποδεδειγμένη θηριωδία όπως ήταν η σφαγή μισού εκατομμυρίου Ελλήνων. Είναι σα να μιλάμε για ένα βιβλίο που αναφέρεται στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο και «ξεχνάει» να αναφερθεί στη γενοκτονία των Εβραίων. Είναι προτίστως ύποπτο και μας βάζει σε σκέψεις το γιατί το κάνει και με τι κίνητρα γράφεται.

        Ακούω το γεγονός ότι το νέο βιβλίο μπορεί να είναι κάπως «απλοϊκό», αλλά ανάμεσα στο απλοϊκό και το ύποπτο θα προτιμήσω το πρώτο, μέχρι τουλάχιστον να αναθέσει το υπουργείο τη συγγραφή της ιστορίας σε ένα σοβαρό άνθρωπο και όχι σε ψευτο-προοδευτικούς (ο Θεός να τους κάνει – μόνο εν Ελλάδι) τύπου Ρεπούση…

      • Ξαναγυρνάς στον «συνωστισμό», όπως κάνουν όλοι. Τόσα χρόνια που συζητιέται το βιβλίο δεν έχω καταφέρει ν’ ακούσω για κάποιαν άλλην ανακρίβεια.

      • Μιλάς για το σημαντικότερο γεγονός για τον Ελληνισμό τον 20ο αιώνα που διαμόρφωσε ολόκληρη τη μετέπειτα ιστορία μας, καταλαβαίνεις ότι μιλάμε για μέγιστο σφάλμα η μη αναφορά στη σφαγή του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

        Δεν είναι το μόνο σφάλμα στο βιβλίο της Ρεπούση (κατά τη γνώμη μου μόνο αυτό θα ήταν αρκετό):
        – δεν αναφέρεται στον καταπιεστικό χαρακτήρα του Τουρκικού στοιχείου απέναντι στο Ελληνικό (κάτι που έχει καταγραφεί ευρέως ξεκινώντας από το δημοτικό τραγούδι) νομίζω δεν αναφέρεται καν η λέξη σκλαβιά στο βιβλιο.
        – Δεν μιλάει καθόλου για τα κίνητρα της Επανάστασης του ’21, ίσως το σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να κατανοήσουν και να συζητήσουν οι μαθητές.
        – Η απελευθέρωση Κρήτης, Θεσσαλίας & Μακεδονίας αναφέρεται σαν «κατάληψη» και όχι σαν απελευθέρωση.

        Μιλάμε για παραποίηση της ιστορίας.

      • Μιλάς για το σημαντικότερο γεγονός για τον Ελληνισμό τον 20ο αιώνα που διαμόρφωσε ολόκληρη τη μετέπειτα ιστορία μας,

        Εννοείς τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αυτή ασφαλώς και αναφέρεται.

        Δεν είναι το μόνο σφάλμα στο βιβλίο της Ρεπούση (κατά τη γνώμη μου μόνο αυτό θα ήταν αρκετό):

        Δεν είναι έτσι. Ένα σφάλμα διορθώνεται. Δεν χρειάζεται να πεταχτεί όλο το βιβλίο και να γραφτεί άλλο.

        δεν αναφέρεται στον καταπιεστικό χαρακτήρα του Τουρκικού στοιχείου απέναντι στο Ελληνικό (κάτι που έχει καταγραφεί ευρέως ξεκινώντας από το δημοτικό τραγούδι) νομίζω δεν αναφέρεται καν η λέξη σκλαβιά στο βιβλιο.

        σ.18: Το οθωμανικό κράτος αναγνωρίζει το δικαίωμα της ζωής και της περιουσίας στους υπόδουλους ορθόδοξους χριστιανούς με αντάλλαγμα πολλές υποχρεώσεις και φόρους.
        σ.18: προνόμια: διευκολύνσεις που παραχωρεί η οθωμανική διοίκηση στους υπόδουλους χριστιανούς»
        σ.20: Ποια είναι η πνευματική ζωή των υπόδουλων Ελλήνων κατά την περίοδο της ξένης κυριαρχίας;»
        σ.21: Ποιες συνθήκες, κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, ευνοούν τις οικονομικές δραστηριότητες των υπόδουλων πληθυσμών;
        σ.21: Ποια επαγγέλματα ασκούν οι υπόδουλοι Έλληνες κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας;
        σ.22: δάσκαλος του γένους: άνθρωπος των γραμμάτων που ξεχωρίζει για την προσφορά του στην παιδεία των υπόδουλων Ελλήνων
        σ.23: Ποια κατάσταση επικρατεί στην εκπαίδευση των υπόδουλων Ελλήνων;
        σ.24: Η κτηνοτροφία, η γεωργία με την αμπελουργία και την καλλιέργεια δημητριακών, ελιάς και βαμβακιού, η αλιεία, η οικοτεχνία κυρίως με την υφαντική, αποτελούν τις βασικές ασχολίες των υπόδουλων πληθυσμών για τη διαβίωσή τους.
        σ.24: Οι συνθήκες ζωής δεν είναι βέβαια παντού και για όλους τους υπόδουλους πληθυσμούς οι ίδιες.
        σ.25: Με ποιες εργασίες ασχολούνται οι οικογένειες των υπόδουλων Ελλήνων;
        σ.25: Με ποιους τρόπους διασκεδάζουν οι υπόδουλοι Έλληνες;
        σ.26: Θέματα όπως η ξενιτιά, η σκλαβιά, οι κλέφτες εμπνέουν τους ανώνυμους δημιουργούς.»
        σ.28: Με αυτό τον τρόπο οι υπόδουλοι ελληνικοί πληθυσμοί επικοινωνούν με τις αλλαγές, που συμβαίνουν στις ευρωπαϊκές χώρες.
        σ.28: Τα κρίσιμα χρόνια, πριν την Ελληνική Επανάσταση, η επαφή των υπόδουλων Ελλήνων με τον υπόλοιπο κόσμο γίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη.
        σ.32: εξεγέρσεις: ένοπλες μορφές αντίστασης των υπόδουλων εναντίον των κατακτητών
        σ.33: Πώς απαντούν οι Σουλιώτες στην προσπάθεια του Αλή πασά να τους υποδουλώσει;
        σ.34: Ο Ρήγας τυπώνει την πρότασή του σε φυλλάδια το φθινόπωρο του 1797 με σκοπό να διαδώσει το όραμά του στους υπόδουλους χριστιανούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
        σ.34: Καλύτερα ‘μιας ώρας’, γράφει, ‘ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή’.
        σ.34: Θούριος: επαναστατικό τραγούδι του Ρήγα Φεραίου για τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων
        σ.35: Να φεύγωμ’ απ’ τον Κόσμον, για την πικρή σκλαβιά
        σ.35: Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή.
        σ.35: δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι, και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού
        σ.36: Πολλές περιοχές ελευθερώνονται με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, άλλες όμως, όπως θα δούμε στην επόμενη ενότητα, παραμένουν υπόδουλες για πολλά χρόνια αργότερα.
        σ.36: Κατά την περίοδο της ξένης κυριαρχίας, οι υπόδουλοι ελληνικοί πληθυσμοί διατηρούν πολλά από τα ήθη και τα έθιμα, τη θρησκεία και τη γλώσσα τους, διατηρούν δηλαδή την ταυτότητά τους.
        σ.36: Οι ιδέες της ελευθερίας και της παιδείας κυκλοφορούν στις υπόδουλες περιοχές από τους Έλληνες λόγιους και δασκάλους και εμπνέουν τους υπόδουλους Έλληνες.
        σ.36: Γι’ αυτό και συχνά προσπαθούν να εξεγερθούν και να ελευθερωθούν από τον οθωμανικό ζυγό.
        σ.72: Προκήρυξη στους σκλαβωμένους και στους ελευθερωμένους Έλληνες

        Δεν μιλάει καθόλου για τα κίνητρα της Επανάστασης του ’21, ίσως το σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να κατανοήσουν και να συζητήσουν οι μαθητές.

        Δεν ξέρω, πρέπει να ξαναδιαβάσω το βιβλίο.

        Η απελευθέρωση Κρήτης, Θεσσαλίας & Μακεδονίας αναφέρεται σαν “κατάληψη” και όχι σαν απελευθέρωση.

        Καταρχάς χρησιμοποιούνται συχνά εκφράσεις όπως «απελευθερωτικά οράματα», «απελευθερωτικός αγώνας» κτλ.

        σ.44: Παράλληλα προσπαθούν να αποκρούσουν τις οθωμανικές εκστρατείες από στεριά και θάλασσα και να διατηρήσουν τα πρώτα εδάφη που καταλαμβάνουν σε περιοχές της Ρούμελης και του Μοριά.
        σ.44: κατάληψη της Τριπολιτσάς
        σ.71: 1881: προσάρτηση Θεσσαλίας & τμήματος της Ηπείρου
        σ.96: Το Γενί τζαμί. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο και σήμερα λειτουργεί ως χώρος πολιτισμού
        σ.100: Η συμφωνία των Συμμάχων για την κατάληψη και τη διοίκηση της Σμύρνης από τους Έλληνες αποδεικνύεται προσωρινή.
        σ.100: Το καλοκαίρι του 1921 ο ελληνικός στρατός επιτίθεται με στόχο την κατάληψη της Άγκυρας.
        σ.101: Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της Ειρήνης να καταλάβη την Σμύρνην, ίνα ασφαλίση την τάξιν. Προσοχή: ο προδότης που λέει «να καταλάβη την Σμύρνην» αντί του ορθού «ν’ απελευθερώση την Σμύρνην» είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
        σ.101: Η Ελλάδα σχεδόν διπλασιάζει την έκτασή της, με την προσάρτηση της υπόλοιπης Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Κρήτης και των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
        σ.101 Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει εδάφη της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Απελευθερώνει σημαντικές πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Ο ελληνικός στόλος καταλαμβάνει επίσης πολλά νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

        Δεν βλέπω κάτι κακό στην έκφραση «προσάρτηση Θεσσαλίας, Ηπείρου, Μακεδονίας, Κρήτης και των νησιών του ανατολικού Αιγαίου» ούτε στην «κατάληψη απ’ τους Έλληνες της Τριπολιτσάς, περιοχών της Ρούμελης και του Μωριά, της Σμύρνης» ή «εδαφών της Μακεδονίας και της Ηπείρου και νησιών του ανατολικού Αιγαίου». Ο στρατός κατέλαβε κάποιες περιοχές, ενώ αυτές που προσαρτήθηκαν δεν αντιστοιχούσαν επακριβώς στα κατειλημμένα εδάφη.

        Έπειτα και για λόγους ύφους δεν μπορείς να χρησιμοποιείς συνεχώς την ίδια λέξη, αλλά εναλλάσσεις την «απελευθέρωση» με την «κατάληψη».

    • οχι εχουμε περισσοτερες.Αν θελανε γρηγορο βιβλιο θα γυρνουσαν στο προηγουμενο που ηταν αψογο.Π.χ ποσες φορες αναφερει τη λεξη Τουρκος?παρτο στα χερια σου,διαβασε το προσεκτικα και δες τον τουρκο να τον αναφερουν οθωμανο μονο.Αυτο ειναι μονο ενα μικρο παραδειγμα.Το βιβλιο ειναι ΑΧΡΗΣΤΟ οπως και το προηγουμενο

  34. Νομίζω ότι υπάρχει μια σύγχυση περί δημιουργίας του έθνους και εθνικής συνείδησης. Οι περισσότεροι ιστορικοί, απ’ ότι γνωρίζω, έχουν το διαχωρισμό νεωτερικά και προνεωτερικά κράτη, με σημείο καμπής τη γαλλικής επανάσταση (και αμερ. επανασταση, διαφωτισμό κλπ). Στα νεωτερικά κράτη πυρήνας τους και σημείο αναφοράς είναι ο λαός (η εξουσία πηγάζει απ’ το λαό κλπ), δηλ. το έθνος και ό,τι σημαίνει αυτό. Στα προνεωτρικά κράτη πυρήνας τους και σημείο αναφοράς είναι ο αυτοκράτορας ή βασιλέας και ο λαός είναι υπήκοοι του βασιλέα. Η βασιλική δε εξουσία αναγέται σε μια θρησκευτική αρχή (ελέω θεού βασιλεία). Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν έθνη και εθνικισμοί στα προνεωτερικά κράτη, αλλά όμως το κυρίαρχο συνεκτικό στοιχείο τους ήταν η απόλυτη, θεικής προέλευσης, εξουσία του βασιλέα. Ο εθνικισμός στα νεωτερικά κράτη, μετά τον 19ο αιώνα τίθεται σε τελείως άλλη βάση.
    Στην αρχαία Ελλάδα την αρχαική και κλασσική εποχή η εθνική συνείδηση ήταν κάπως διαφορετική και εκδηλωνόταν σε ομόκεντρους κύκλους. Πάνω απ’ όλα υπήρχε η «πόλις». Οι Αθηναίοι, οι Κορίνθιοι κλπ αισθάνονταν πάνω απ’ όλα ως πατρίδα τους τη πόλη και μάλιστα επειδή στην αρχαική και κλασσική εποχή συμμετείχαν ενεργά στη διακυβέρνησή της, σε διαφορετικό βαθμό βέβαια σε κάθε πόλη, σε διάφορα συλλογικά όργανα, αυτοπροσδιορίζονταν ως πολίτες, σε αντίθεση με τους υπηκόους του Βασιλέα Πέρσες. Πολεμούσαν λοιπόν πάνω απ’ όλα για να διατηρήσουν τις πολιτικές τους αυτές ελευθερίες και αξίες απέναντι τόσο στους βαρβάρους όσο και στις λοιπές ελληνικές πόλεις. Από ‘κει και πέρα οι Ιώνες πχ μεταξύ τους είχαν περισσότερα κοινά στοιχεία και δεσμούς σε σχέση με τους Δωριείς ή τους Αιολείς και όλοι μαζί οι Έλληνες θεωρούσαν ότι είχαν πιο πολλά κοινά στοιχεία σε σχέση με τους βαρβάρους.
    Και όπως έχει πει ο Κ. Καστοριάδης η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει το 404 πχ, πάντως με την παρακμή των πόλεων κρατών. Μιλάμε για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλαμε για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει.

    • Πολύ ενδιαφέρουσα άποψη!

      Πράγματι στη συζήτηση υπήρξε σύγχυση μεταξύ της αντικειμενικής υπόστασης του έθνους και της εθνικής συνείδησης.

  35. Καπετάνιο, γτπκ. Μίλα στην παλάμη.

  36. Η άποψή μου:
    1) Αναφορικά με το έθνος, η συνείδηση της ομοιότητας υπάρχει από τις πρώτες κιόλας ανθρώπινες κοινωνίες, αλλά την εποχή των εθνικιστικών κινημάτων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΚΕ. Πουθενά όμως δεν μπορούμε να μιλάμε για ομοιογένεια και να παραβλέπουμε και τις διαφορές.
    2) Σχετικά με τον εμφύλιο, στην κρίσιμη στρατηγική θέση που βρισκόταν η Ελλάδα ήταν λογικό να την θέλουν και η καπιταλιστική πλευρά και η κομμουνιστική. Η Ελλάδα στην ουσία δεν είχε επιλογή, γιατί είχε ακόμη ανοιχτό το θέμα της Κύπρου και της Β.Ηπείρου. Είναι γεγονός ότι η έντονη εθνική συνείδηση χρησιμοποιήθηκε πολύ από το δυτικό στρατόπεδο για να προκαλέσει απαξίωση των μαρξιστικών απόψεων από τα πλήθη. Όμως κανείς δεν εγγυάται ότι ο κόσμος θα είχε εξελιχθεί καλύτερα, ακόμη κι αν είχε επικρατήσει παγκοσμίως ο κομμουνισμός και δεν υπήρχαν έξοδα για ψυχρούς πολέμους, καθώς η γραφειοκρατία του είναι πράγμα πολύ πολύ ζόρικο.
    3) Σε ό,τι έχει να κάνει με την διδασκαλία της ιστορίας, ο σκοπός της είναι πρωτίστως να μην μπορούν οι Άγγλοι, οι Αμερικανοί, η οποιαδήποτε υπερδύναμη να μας βάζει να σκοτονόμαστε με τους γείτονες και με προβοκάτσιες να εκκινεί αλυσίδες βίας και πολέμους. Στα παιδιά του δημοτικού πρέπει να διδάσκεται απλά, με συναίσθηση του ομοίου αλλά και αποδοχή του διαφορετικού. Κανείς όμως δεν τολμάει να φωτίσει την πραγματικότητα, ότι όλη η ιστορία του 20ου αιώνα έχει χειραγωγηθεί από τις μεγάλες δυνάμεις. Μπορεί το επίσημο κράτος να βάλει τέτοια πράγματα στα βιβλία του και να επισείσει την οργή των Αγγλοαμερικανών ή οποιονδήποτε άλλων;
    4) Τα μεγάλα έθνη χειραγωγούν τα μικρά, και ελέγχουν την παιδεία και την ενημέρωση, γιατί έχουν όλα τα μέσα να εκβιάσουν.

  37. Υποτίθεται ότι σήμερα υφίσταται το νεοελληνικό έθνος, το οποίο έχει εθνική συνείδηση. Ας εξετάσουμε αν είναι όντως έτσι.

    Την εθνική σου συνείδηση μπορείς να την διαλαλείς:
    σημαιοστολίζοντας το σπίτι σου·
    πηγαίνοντας στις παρελάσεις·
    διαβάζοντας «καλά» βιβλία ιστορίας και ανυψώνοντας το εθνικό φρόνημά σου και των παιδιών σου·
    φορώντας μπλουζάκια με την ελληνική σημαία·
    φορώντας σταυρουδάκι·
    πηγαίνοντας στην εκκλησία και συμμετέχοντας σε κάθε είδους θρησκευτικές εκδηλώσεις·
    ψάλλοντας με κάθε ευκαιρία τον εθνικό ύμνο·
    δηλώνοντας με κάθε ευκαιρία ότι είσαι ορθόδοξος κι Έλληνας·
    ανακαλύπτοντας παντού εχθρούς της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας.

    Υπάρχει όμως κι ένας άλλος τρόπος:
    πετώντας το χαρτάκι στον κάλαθο των αχρήστων κι όχι ρυπαίνοντας τον δρόμο που χρησιμοποιούν οι ομοεθνείς σου·
    πληρώνοντας τους φόρους σου που πάνε για το καλό των ομοεθνών σου·
    σεβόμενος το κόκκινο φανάρι, αντί να το παραβιάζεις βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή των ομοεθνών σου·
    γενικότερα σεβόμενος τους ομοεθνείς σου, αντί να προσπαθείς να τους κλέψεις και να τους εξαπατήσεις με κάθε ευκαιρία.

    Η δεύτερη ομάδα κριτηρίων είναι για μένα πολύ σοβαρότερη απ’ την πρώτη. Η ελληνική κοινωνία διακρίνεται για το χάσμα μεταξύ του βαθμού εκπλήρωσης κριτηρίων πρώτου τύπου και δεύτερου τύπου, γεγονός που κάνει τα περί υπάρξεως νεοελληνικού έθνους κι εθνικής συνειδήσεως τουλάχιστον ύποπτα.

    • Πολύ σωστά αυτά που γράφεις. Θα έπρεπε να θεωρούμε και τα δεύτερα κριτήρια που περιγράφεις ως μέρος της εθνικής συνειδήσεως. Δυστυχώς μάλλον συμβαίνει το αντίθετο: πολλοί έλληνες θεωρούν μέρος της ελληνικότητας τους και είναι περήφανοι γι’ αυτό, το να κλέβουν την εφορία, να περνούν κόκκινα φανάρια κλπ. Η ελληνική μαγκιά ως εθνική κληρονομία. Το περίεργο είναι, ότι οι έλληνες που ζουν σε χώρες της δύσης εντάσσονται γενικά ομαλά στις κοινωνίες αυτές, σέβονται τους νόμους, τους θεσμούς, το κοινωνικό σύνολο, συνεργάζονται δημιουργικά με άλλους κλπ. Οι ίδιοι άνθρωποι αν ζούσαν στην Ελλάδα μπορεί να ήταν εντελώς διαφορετικοί. Είναι οι κυρίαρχες αντιλήψεις που επικρατούν σε κάθε κοινωνία.

    • οι ανθρωποι που εχασαν τη ζωη τους απο Ιταλους και Γερμανους δεν πετουσαν χαρτακια στο εδαφος,σεβοταν το κοκκινο φαναρι κλπ.ηταν λεπτοι στους τροπους τους και τιμιοι?….ακομα και τοτε που δεν υπηρχε η εκλεπτισμενη σημερινη εκπαιδευση ειχαν αυτο που προσπαθουν να κοιμησουν σημερα οι ψευτοκουλτουριαριδες ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

  38. Η πρώτη και μόνη ελληνική δυναστεία στο Βυζάντιο ήταν οι Παλαιολόγοι. Κι αυτοί είχαν δεχτεί τη σύνοδο Φεράρας / Φλορεντίας, δηλ. δεν ήταν καν ορθόδοξοι. Όλοι οι άλλοι ήταν Γότθοι, Ισπανοί, Θρακιώτες, Ιλλυριοί, Ρωμαίοι, Αρμένιοι κλπ κλπ.

    Η δε περιοχή που λέγεται σήμερα Ελλάδα ήταν μόνιμα σε εξέγερση / του κλότσου και του μπάτσου / αλληθώριζε προς τη Δύση και τον πάπα / καταστολή / επανάσταση κλπ. Είναι αστείο να δεχόμαστε την αλυσιδωτή συνέχεια του ελληνισμού από τ΄ αρχαία χρόνια μέχρι τώρα, αυτό το εφεύρημα του Ζαμπέλιου και του Παπαρρηγόπουλου, τη στιγμή που οι λέξεις Έλληνας/Ελλάδα είχαν ποινικοποιηθεί και σχεδόν ξεχαστεί, μέχρι που τις ξέθαψε ο νεοελληνικός διαφωτισμός, περίπου από το 1750 και μετά, κάνοντας ένα γιγάντιο άλμα και αφήνοντας στην άκρη το Βυζάντιο (το οποίο ωστόσο πήρε την εκδίκηση του με την επιβολή της -τουρκοπροσκυνημένης και τουρκοστηριζόμενης- ορθοδοξίας ως κρατικής θρησκείας).

  39. Μερικές παρατηρήσεις μου για τα σχολικά βιβλία ιστορίας:
    Θυμάμαι στα βιβλία της ιστορίας που εγώ διδασκόμουν στο σχολείο (πριν 20-30 χρόνια), ότι παρουσιάζονταν ως μέρος της ελληνικής ιστορίας πρόσωπα όπως ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο Θεοδόσιος ή ο Ιουστινιανός κ.α (σε αντίθεση πχ με τους προηγούμενους Ρωμαίους αυτοκράτορες, οι οποίοι ήταν ξένοι κατακτητές). Δηλαδή παρουσιάζονταν όχι απλά ως ρωμαίοι αυτοκράτορες που επηρέασαν την ελληνική ιστορία, που είναι η πραγματικότητα, αλλά (περίπου) ως έλληνες αυτοκράτορες που δημιούργησαν και διοικούσαν μια ελληνοχριστιανική αυτοκρατορία. Αυτή ήταν η εικόνα που προσλαμβάναμε ως μαθητές.
    Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια και να διαβάσω αρκετά βιβλία για να αντιληφθώ πόσο στρεβλή και παραπλανητική εικονα ήταν αυτή, και τί ιδεολογικούς σκοπούς εξυπηρετούσε. Φαντάζομαι όμως ότι θα υπάρχουν αρκετοί ενήλικες συνάνθρωποι μας σήμερα που θεωρούν πχ ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν έλληνας και δημιούργησε μια ελληνική αυτοκρατορία.
    Δεν ξέρω πως προσεγγίζουν το θέμα αυτό τα σημερινά σχολικά βιβλία. Καταλαβαίνω ότι τα βιβλία ιστορίας προς μαθητές, εκ των πραγμάτων είναι διαφορετικά από αντίστοιχα που απευθύνονται σε ενήλικες. Αλλά όμως δεν βλάπτει την εθνική μας συνείδηση να παρουσιάζουμε την ιστορία μας λίγο πιο αντικειμενικά και αληθινά. Αντίθετα θα μας ωφελήσει να μην δημιουργούμε συνεχώς γενιές ημιμαθών ελληναράδων χωρίς κριτική σκέψη. Να κάνουμε και πράξη τη σολωμική ρήση «εθνικό είναι το αληθές». Τουλάχιστον σε κάποια θέματα που συμφωνούν οι ιστορικοί και δεν αποτελούν αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης. Διάολε έχουμε τόσο πλούσια ιστορία που δεν χρειαζόμαστε εμβαλώματα και παραποιήσεις.
    Θα μπορούσαν πχ να μαθαίνουν τα παιδιά ότι βυζαντινή αυτοκρατορία ονομάστηκε πολύ αργότερα, τότε ήταν η ανατολική ρωμαική αυτοκρατορία. Ότι ο σημερινός χώρος που ονομάζουμε Ελλάδα ήταν ένα μέρος μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας, συνέχειας της ρωμαικής. Ότι βεβαίως ο ελληνικός πολιτισμός ήταν σημαντικό πολιτισμικό στοιχείο της αυτοκρατορίας, αλλά δεν υφίστατο ελληνική συνείδηση με την σημερινή έννοια. Ότι πολύ αργότερα, τους τελευταίους αιώνες όταν η αυτοκρατορία συρικνώθηκε, απέκτησε έντονο ελληνικό χαρακτήρα. Ότι τα πιο βασικά συνεκτικά στοιχεία της αυτοκρατορίας συνολικά στην μακραίωνη ιστορία της ήταν η χριστιανική θρησκεία, και το κύρος της εξουσίας του αυτοκράτορα λόγω της προέλευσής της απ’ την Ρώμη. Ότι η χριστιανική ορθόδοξη θρησκεία βοήθησε μεν στη συνοχή της αυτοκρατορίας και στη διαμόρφωση του (εν τέλει) ελληνοκεντρικού χαρακτήρα της, αλλά αντιμάχονταν σε μεγάλο ποσοστό τις ιδέες και αξίες του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Ότι η επίσημη γλώσσα ήταν τα λατινικά και αργότερα, σταδιακά, καθιερώθηκαν τα ελληνικά. Ότι οι βυζαντινοί αυτοκράτορες, μέχρι την εποχή τουλάχιστον των Κομνηνών, ήταν μη ελληνικής καταγωγής (για την Μακεδονική δυναστεία υπάρχουν αρκετές διχογνωμίες). Κάποιοι απ’ αυτούς μιλούσαν την ελληνική γλώσσα και μετείχαν της ελληνικής παιδείας, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι είχαν ελληνική συνείδηση με τη σημερινή έννοια.

  40. Δεν έχω δει το βιβλίο, δεν έχω όμως την παραμικρή αμφιβολία ότι αυτά που γράφουν οι Στόγιας et al ισχύουν. Πρέπει να είναι μία σκέτη αηδία. Όπως αηδία ήταν το προηγούμενο, το επίμαχο, το συνωστισμένο, που το είχε ο ανηψιός μου ο μικρός, και το προπροηγούμενο, που το είχε ο ανηψιός μου ο μεγάλος. Μου είναι αδιανόητο ότι γράφονται τέτοια ανόητα βιβλία για 11χρονα παιδιά. Αδιανόητο εντελώς. Ένα βιβλίο για 11χρονα οφείλει να είναι ένα ελαφρύ, σύντομο και συναρπαστικό ανάγνωσμα, που θα παρακινεί το παιδί να γυρίσει τη σελίδα για να διαβάσει τι έγινε παρακάτω. ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ. Δεν χρειάζονται ούτε ασκήσεις στην κριτική σκέψη, ούτε αναδρομή στις πηγές, ούτε οι άλλες ανοησίες που γράφονται κατά καιρούς. Ένα βιβλίο Ιστορίας για 11 χρονα παιδιά οφείλει να είναι πρώτα και κύρια, πάνω απ’ όλα, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΜΑ. Όλα τα άλλα είναι ανησυχίες πολυπραγμόνων ενηλίκων που δεν έχουν -κατά κυριολεξίαν- τίποτε καλύτερο να κάνουν και συνεπώς, όπως ο διάολος της παροιμίας, ταλαιπωρούν τα παιδάκια.

    • Και σε συνέχεια του παραπάνω και με αφορμή ένα σχόλιο της «ρένιας»: γράφετε όλοι διάφορα, και γράφουν άλλοι τόσοι άλλα τόσα για τα βιβλία, της Ιστορίας και άλλα. Ένα απλό ερώτημα δεν τέθηκε από κανέναν: ρώτησε κανείς παιδιά της 6ης Δημοτικού «παιδιά τι γνώμη έχετε για το βιβλίο της Ιστορίας; ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ;; Σας κάνει κέφι να το διαβάζετε, ή μήπως καταριέστε την ώρα και τη στιγμή;;» Για μένα αυτό είναι το ζουμί ενός βιβλίου για παιδιά. Όλα τα άλλα είναι, με το συμπάθειο, Γ.Τ.Π. :-)

    • ειναι χειροτερο απο το προηγουμενο.Πολυ σωστη τοποθετηση

  41. μιπος μποριτε να βαλετε ολα τα κεφαλεα μεσα στο ιντερνετ ???
    »
    _

  42. […] that was well hidden or ignored during the times of prosperity. It is the way Greek history is taught at schools that breeds nationalist ideologies and the idea of the Greek nation’s superiority. It […]

  43. χαλια

  44. Τό βιβλίο, το αγόρασα προχθές και όντως διαπιστώνω ότι ὑπάρχουν αυτά τα λάθη και γενικώς το βιβλίο είναι μία παπα….
    Υ.Γ. Εάν έτσι είναι και τα βιβλία ἱστορίας που θα ακολουθήσουν, τότε «τηγανίσαμε»!

  45. den mporw na thn mathw mou fainetai polu duskolh

  46. ειχαμε πολυ καλυτερο βιβλιο ιστοριας πριν της Ρεπουση και το αλλαξαμε.Στο σημερινο βιβλιο οι κλεφτες ειναι ανθρωποι που δεν δεχονται καμια μορφη εξουσιας.Η μικρασιατικη σφαγη ανυπαρκτη.κ,α πολλα λαθη προς ωφελος των Τουρκων.Μονο εθνικη συνειδηση δεν ξυπνα στο παιδι{αλλα αυτος ειναι και ο σκοπος}

  47. […] *Νέο βιβλίο ιστορίας Στ’ Δημοτικού: Όπισθεν ολοταχώς! […]

Σχολιάστε